Kalkınma Bakanlığı, en son 2003 yılında yayımlanan ''İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması'nı (SEGE) güncelledi. Araştırmaya göre Kahramanmaraş Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralamasında 60’ıncı sırada yer aldı. AK Parti hükümetine büyük destek veren ve 2003 yılında 48. sırada yer alan Kahramanmaraş'ın ne yazık ki 60. sıraya düşmesi kentte büyük yankı yaptı.
Yeni teşvik sistemine dayanak teşkil eden SEGE 2011'de, daha önce İstanbul, Ankara, İzmir, Kocaeli, Bursa, Eskişehir, Tekirdağ ve Antalya ile birlikte ilk 10'da yer alan Yalova ve Adana'nın yerini Denizli ile Muğla aldı. 2003 yılında yapılan çalışmada oluşturulan sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamasında 10'uncu sırada yer alan Antalya 5'inci sıraya yükselirken, 5'inci sıradaki Bursa 6'ıncı sıraya geriledi.
Daha önce 8'inci sırada yer alan Adana 16'ıncı, 9'uncu sırada yer alan Yalova da 13'üncü sıraya düştü. Kalkınma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre, SEGE-2011 çalışması ile illerin gelişmişlik düzeyleri farklı alanlardan seçilen değişkenler yardımıyla ölçüldü, bu ölçüm ve analizler sonucunda, il sıralamaları yapıldı ve aynı özelliklere sahip il grupları belirlendi. Bu çalışma ile illerin iktisadi ve sosyal kalkınma yolundaki performanslarının izlenmesi mümkün hale geldi.
SEGE çalışmasının sonuçları özellikle; bölge, il ve ilçe düzeyinde karşılaştırmalı politika tespitinde ve uygulamasında kullanılıyor. Belediyelere ve il özel idarelerine kaynak tahsis edilmesi, kamu kurum ve kuruluşlarının personel atamaları ve özlük haklarının düzenlenmesi ile kalkınma ajansları merkezi bütçe paylarının belirlenmesi gibi bölgesel niteliği olan kamu politikalarının uygulanmasında önemli bir kıstas olarak kullanılan SEGE çalışmasına 10'un üzerinde kanun ile ikincil mevzuatta atıf yapılıyor.
ÇALIŞMADA KULLANILAN GÖSTERGELER
Açıklamaya göre, SEGE-2003 çalışmasında 10 alt kategoride 58 adet değişken kullanılmıştı. Yeni teşvik sistemine de dayanak teşkil eden SEGE-2011 çalışması ise demografi, eğitim, sağlık, istihdam, rekabetçi ve yenilikçi kapasite, mali kapasite, erişilebilirlik ile yaşam kalitesi olmak üzere 8 alt kategoride, çoğunluğu 2009-2010 yıllarına ait 61 değişken kullanılarak hazırlandı. Çalışmada kullanılan değişkenlerin seçiminde ilin ülke içindeki ekonomik ağırlığı ve potansiyeli, sosyal gelişmişlik seviyesi, ortalama bireysel refah düzeyi, il ölçeğinde ekonomik ve sosyal gelişmişlik ile bireysel refah arasındaki kümülatif denge ve veri teminine ilişkin süreklilik hususları gözetildi.
İKİ ÇALIŞMA KARŞILAŞTIRILABİLİR DEĞİL
Açıklamaya göre, eski göstergelerden 25'i yeni çalışmada yer aldı, ancak SEGE-2003 ile SEGE-2011 çalışmaları farklı değişken setlerinin kullanılması nedeniyle ''karşılaştırılabilir'' nitelikte değil. Kırsal nüfus başına tarımsal kredi miktarı, il bazında GSYH gibi 2003 çalışmasında var olan göstergelerden bir kısmı önemini yitirmesi, üretilememesi veya ikame değişken kullanılması gibi nedenlerle yeni çalışmanın değişken listesinden çıkarıldı.
Hane başına ADSL abone sayısı, internet bankacılığı, marka ve patent oranları gibi son dönemde giderek önemi artan alanlara yönelik yeni değişkenler çalışmaya dahil edildi.
YÖNTEM
Yeni SEGE çalışmasında önceki SEGE çalışmalarında olduğu gibi Temel Bileşenler Analizi kullanılarak, il sıralamaları elde edildi. Bu analiz yöntemi, bir örneğe ait çok sayıda birbiriyle ilişkili değişkeni boyut indirgeme yöntemiyle bağımsız yeni bir değişken haline getirerek illerin göreli performansını ortaya koyuyor.
Uluslararası pek çok sıralama ve endeksleme çalışmasında kullanılan bu yöntem, bilimsel tabanı güçlü, test edilmiş ve objektif bir yapıya sahip. İstatistik yazılımlarıyla hesaplanan sonuçlara dışarıdan herhangi bir müdahale yapılması söz konusu değil.
Araştırma, yayıma hazır hale getirilmesini takiben bütün detaylarıyla kamuoyu ile paylaşılacak. Veri üretimi ve temininin sağlanması durumunda, SEGE çalışmaları yıllık veya 2 yılda bir yenilenebilecek.
TABLO
İllerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması (SEGE-2011) şöyle;
İl Kodu İller SEGE 2011 Sırası İl Kodu İller SEGE 2011 Sırası
-------- ---------- ----------------- --------- ---------- ----------------
TR100 İstanbul 1
TRB11 Malatya 42
TR510 Ankara 2
TR332 Afyon 43
TR310 İzmir 3
TR905 Artvin 44
TR421 Kocaeli 4
TRA12 Erzincan 45
TR611 Antalya 5
TR631 Hatay 46
TR411 Bursa 6
TR821 Kastamonu 47
TR412 Eskişehir 7
TR813 Bartın 48
TR323 Muğla 8
TR722 Sivas 49
TR211 Tekirdağ 9
TR833 Çorum 50
TR322 Denizli 10
TR823 Sinop 51
TR424 Bolu 11
TR903 Giresun 52
TR212 Edirne 12
TR633 Osmaniye 53
TR425 Yalova 13
TR822 Çankırı 54
TR222 Çanakkale 14
TR712 Aksaray 55
TR213 Kırklareli 15
TR713 Niğde 56
TR621 Adana 16
TR832 Tokat 57
TR721 Kayseri 17
TRB14 Tunceli 58
TR422 Sakarya 18
TRA11 Erzurum 59
TR321 Aydın 19
TR632 Kahramanmaraş 60
TR521 Konya 20
TR902 Ordu 61
TR612 Isparta 21
TR906 Gümüşhane 62
TR221 Balıkesir 22
TRC13 Kilis 63
TR331 Manisa 23
TRA13 Bayburt 64
TR622 Mersin 24
TR723 Yozgat 65
TR334 Uşak 25
TRC12 Adıyaman 66
TR613 Burdur 26
TRC22 Diyarbakır 67
TR413 Bilecik 27
TRA22 Kars 68
TR812 Karabük 28
TRA23 Iğdır 69
TR811 Zonguldak 29
TRC32 Batman 70
TRC11 Gaziantep 30
TRA24 Ardahan 71
TR901 Trabzon 31
TRB13 Bingöl 72
TR522 Karaman 32
TRC21 Şanlıurfa 73
TR831 Samsun 33
TRC31 Mardin 74
TR904 Rize 34
TRB21 Van 75
TR423 Düzce 35
TRB23 Bitlis 76
TR714 Nevşehir 36
TRC34 Siirt 77
TR834 Amasya 37
TRC33 Şırnak 78
TR333 Kütahya 38
TRA21 Ağrı 79
TRB12 Elazığ 39
TRB24 Hakkari 80
TR715 Kırşehir 40
TRB22 Muş 81
TR711 Kırıkkale 41
KANAL 46 YAZARI UZMAN DOKTOR İRFAN KARATUTLU BAKIN KONU HAKKINDA NELER YAZDI?
"Alın size veri, Maraş nasıl gider geri…
Geçen hafta Kalkınma Bakanlığı’nca “İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması -2011’’ sonuçları kamuoyu ile paylaşıldı.
Bir öncesi 2003 yılında yapılan araştırma, şehrimizin son 10 yılında sosyal ve ekonomik yönden gelişmesini göstermesi açısından önem arz etmekte.
Sonuçlar enteresan…
Bu kadar övünüyoruz ya sanayimizle, yatırımlarımızla, marka şehir olma hikâyeleriyle, sosyal belediyeciliğimizin tavan yaptığı masallarıyla…
Sıkı durun Kahramanmaraş ülkemizde gelişmişlik sıralamasında seksen bir il içinde Altmışıncı (60.) sırada…
Buyurun buradan yakalım…
Az uz değil Kalkınma Bakanlığı eğitim, sağlık, istihdam, nüfus, mali kapasite, yenilikçi kapasite, erişilebilirlik ve yaşam kalitesi gibi 61 değerlendirme kriteri ile tüm şehirleri değerlendirmiş.
Hık mık edecek yanı yok yani araştırmanın.
İsterseniz edin arkasında kapı gibi Kalkınma Bakanlığı var.
Daha sıkı durun…
2003 araştırma sonuçlarına göre kırk sekizinci (48.) iken 2011’de Altmışıncılığa (60.) gerilemiş memleketimiz.
Biraz daha sıkın ve en sıkı burada durun…
Son on yılda en hızlı gerileyen iller sıralamasında ikinci sırayı almışız…
Birinciyi siz araştırın artık…
Son 5 yıldır sorduğum gibi, şimdi yine soralım…
Bu şehirde terör yok denecek kadar azken, insanlar devletine bağlı huzur ve güven içinde hayatlarını idame ettirmek isterken;
Niye bu şehrin eğitim ve sağlık hizmetleri en gerilerde?
Niye bu şehrin insanlarının yaşam kalitesi daha kalitesiz?
Bakın insanları hamaset nutukları ile kandırmak bir yere kadar…
Öyle ilçe köy mahalle gezilerindeki estek köstek laflar işe yaramıyor artık…
İtina ile taziye ve düğün takiplerinizde boş işler…
Veya Başbakan’a ‘Bakın efendim en büyük camiyi yaptık’ makyajları da…
Beyler! Bu şehir, sizin seçtiğiniz liyakatsiz, ehliyetsiz yöneticiler sayesinde ve verdiğiniz (veremediğiniz) kararlarla hızla fakirleşiyor…
Hem sosyal yönden hem ekonomik yönden…
Uzm. Dr. İrfan Karatutlu
