Ülkede medyaya uygulanan baskılar her geçen gün artarken, Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği (MLSA), Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun (RTÜK) sansür ve ceza uygulamalarının geldiği noktayı gösteren dikkat çekici bir rapor yayımladı. "Sansürün 30 Yılı: 30. Yılında Radyo ve Televizyon Üst Kurulu" başlıklı rapor, 2023 yılı başından 2024 yılı ortasına kadar olan dönemdeki cezaları detaylı bir şekilde ele aldı.
RTÜK'ÜN CENAZELİ BASKI MEKANİZMASI
RTÜK, ülke genelindeki radyo ve televizyon yayınlarını düzenlemekle yükümlü bir kurum olarak, yayın ilkelerine uymayan programlar ve kanallar üzerinde cezai işlemler uygulamakta. Ancak 2018 yılında Meclis'te yapılan yasal düzenlemeyle, RTÜK'ün yetkileri internet yayınlarına da sirayet etti. Artık dijital platformlar da RTÜK denetimine alınmış durumda. Bu gelişme, medya üzerinde büyük bir denetim ve baskı oluşturdu.
MLSA TV'DE ÖZEL YAYIN: RAPORUN AYRINTILARI PAYLAŞILACAK
MLSA’nın 30. yılında hazırlanan rapor, 20 Aralık Cuma günü saat 18.30’da RTÜK üyeleri Necdet İpekyüz ve İlhan Taşçı'nın katılımıyla MLSA TV'de özel bir yayında sunulacak ve değerlendirilecek.
ÖNE ÇIKAN RAKAMLAR: 124 MİLYON TL CEZA, 1357 EKRAN KARARTMA
Raporda yer alan veriler oldukça dikkat çekici. 1 Ocak 2023 ile 30 Haziran 2024 arasında, medya kuruluşlarına toplam 124 milyon TL ceza kesildi. Bunun yanı sıra, 1357 kez ekran karartma cezası uygulandı. Ancak cezaların dağılımı oldukça eşitsiz. Demirören ve Turkuvaz medya gruplarına hiç ceza verilmezken, FOX TV en fazla cezalandırılan kanal oldu. FOX TV'ye, toplam cezaların yarısı kadar ceza kesildi.
HÜKÜMETELEŞİK ELEŞTİRİLERİN HESABI: 60 MİLYON TL'DEN FAZLA CEZA
Hükümete yönelik eleştirilerin yer aldığı içerikler, en yüksek cezaları aldı. Özellikle yolsuzluk konulu haberler ve seçim yayınları, RTÜK tarafından sıkça cezalandırılan başlıca içerikler arasında yer aldı. Hükümetin afet yönetim çalışmalarını eleştiren yayınlar da, Maraş depreminin ardından ciddi cezalara çarptırıldı. Deprem sonrası eleştirilen yayınlara 4 milyon TL ceza uygulandı.
ÇİĞDEM TOKER'İN AĞIR CEZASI: 'DEMOKRASİ SANDIKTAN İBARET DEĞİLDİR'
MLSA raporunda dikkat çeken bir diğer örnek, gazeteci Çiğdem Toker’in sözleri oldu. Toker’in "Demokrasi sandıktan ibaret değildir" şeklindeki açıklaması, "halkı kin ve düşmanlığa tahrik ettiği" gerekçesiyle RTÜK tarafından 13 milyon TL'lik bir ceza ile karşılaştı.
DİNİ CEMAATLERİN HEDEFİNDEKİ DİZİLER
Dini cemaatlerin hedef aldığı televizyon dizileri de ceza uygulamalarına tabi oldu. "Kızılcık Şerbeti" ve "Kızıl Goncalar" dizileri, program durdurma ve yüksek para cezaları ile karşılaştı. Aynı şekilde, Kürt sorununa dair yapılan yayınlar için 1 milyon TL, LGBTI+ içerikli programlar için ise 568 bin TL ceza kesildi.
TARAFSIZLIK İLKESİ VE MİLLİ DEĞERLER: 38 MİLYON TL’LİK CEZALAR
RTÜK tarafından uygulanan cezaların en büyük kısmı, "tarafsızlık ilkesine aykırılık" gerekçesiyle kesildi. Bu cezaların toplam tutarı 28 milyon TL'yi buldu. Ayrıca, "toplumun milli ve manevi değerlerine aykırılık" gerekçesiyle 10 milyon TL'ye yakın para cezası verildi.
FOX TV’YE EN BÜYÜK CEZA: 8 MİLYON TL
2024 yılının en yüksek idari para cezası ise FOX TV'ye kesildi. Kanalda yayınlanan "Istakoz Ak Parti Grubunda" başlıklı haber, 8 milyon TL’lik bir ceza aldı.