Kahramanmaraş’ın Teşvik Yasası’nı en iyi bir şekilde kullanan illerin başında olduğuna dikkat çeken Vali M. Niyazi Tanılır, mevcut sektörlere ilaveten farklı iş sahalarında da yatırım yapılması gerektiğini söyledi. Kahramanmaraş’ın hazır giyim ve modada markalaşmaya ağırlık vermesi gerektiğinin de altını çizen Tanılır “Kahramanmaraş Ortadoğu’nun Milano’su olabilir.” dedi.

HABER - RÖPORTAJ:
MUHYETTİN AVCI / ZAMAN GAZETESİ BÖLGE TEMSİLCİSİ

Kahramanmaraş’ın ekonomik yapısı hakkında neler söylersiniz?

Malumunuz Kahramanmaraş Türkiye’nin önde gelen illerin arasında yer alıyor. Çok ciddi bir sanayi düzeyine yaklaşan ekonomiye sahip olduğunu söyleyebiliriz. Tekstil, gıda, madeni eşya, enerji ve çimento çeşitli yatırım sahaları mevcut. Tekstil sektörü, iplik, dokuma ve hazır giyim olmak üzere hem iç piyasada hem de ihracat olarak çok üst seviyelerde. Afşin Elbistan termik santrallerinin dışında termik enerji olarak adlandırılan hidroelektrik dalında da hatırı sayılır bir rakama ulaşmış durumdayız. Şu anda hidroelektriğin yüzde 12’si Kahramanmaraş’ta üretiliyor. Gıda sektöründe çok iyiyiz. Pul biber olarak ülke ihtiyacının büyük kısmını karşılamakla birlikte dondurmada dünyanın bilinen 2 merkezinden biriyiz. El sanatlarının çok farklı dalları işleniyor. Sim sırma işlemeciliğinin yanı sıra ahşap oymacılık, bakır sanatları halen yaşatılıyor. Altın alanında İstanbul’dan sonra Türkiye’de 2. Sırada yer alıyoruz. Doğu ve Güneydoğu bölgesinin çok büyük ihtiyacı şu anda ilimizden karşılanıyor. Gördüğünüz gibi Kahramanmaraş tekstil ağırlıklı olmak üzere çok farklı sektörlerde ekonomik bir potansiyeli barındırıyor.

Teşvikli bir olmanın avantajları tam olarak kullanılabilmiş midir?

Kahramanmaraş teşvikten çok iyi faydalanmış. Hatırlarsanız rahmetli cumhurbaşkanımız Turgut Özel döneminde teşvikler ortaya çıkmış ve Türkiye’nin çok yerinde istismarlara yol açmıştı. Fakat o zamanda bunu bir fırsata çevirebilen nadir illerden biri Kahramanmaraş olmuş. Son faydalanılan 5084 sayılı teşvikte yasasından da çok güzel sonuçlar alınmış. Sanayide ciddi manada canlanma olmuş.

Şu anda tekstilde yaşanan sıkıntılar sizce kısa veya uzun vadede Kahramanmaraş ekonomisini nasıl etkiler? Sıkıntıları aşma adına neler yapılabilir?

Kahramanmaraş’taki tekstilci sanayicilerimizin 2-3 aydır bazı sıkıntıları had safhada dile getiriyorlar. Yüksek kur ve düşük kur basında da çok sıklıkla dile getiriliyor. Bu sonuçta bir hükümet politikasıdır ve buna bir şey diyemeyiz. Zannediyorum çok kısa vadede ciddi değişiklikler olmaz. Ama üretim yapan sanayicilerimizin de sadece kur ve faize kilitlenmemesi gerekiyor. Uzun vadede tekstil dışında farklı sektörlere yönelme olabilir. Katma değeri fazla ürünler tercih edilebilir.

Tekstilde yaşanan sıkıntılar ilin genel ekonomisini sarsabiliyor. İstihdamın büyük bir kısmını tekstil oluşturuyor. Farklı sektörlere yönelme adına neler yapılabilir?

Mevcut sektörlere ilaveten bence günümüz dünyasında stratejik hale gelen gıda sektörüne yatırımlar yapılabilir. Mesela su olabilir. Çünkü dünya da su sıkıntısı yaşanıyor. Tarım ve hayvancılık açısından Kahramanmaraş hem iklim, hem de coğrafi şartlar açısından çok avantajlı bir il ve bu avantajlar değerlendirilebilir. Ben her zaman söyledim bir kez daha söylüyorum: Kahramanmaraş hazır giyim ve moda çalışmalarına ağırlık vererek markalaşmada çok ciddi bir seviye kazanabilir. Hatta Ortadoğu’nun Milano’su haline de gelebilir. Altın takıya tasarım boyutu eklenebilir. Mobilya ve ayakkabı sektörüne de girilebilir.

Göstergeler Kahramanmaraş’ın asayiş açısından çok huzurlu bir şehir olduğunu gösteriyor. Bunda yüzde 1.25 olan işsizlik oranının etkisi var mıdır?

Kahramanmaraş’ta işsizlik, belirttiğiniz gibi ülke ortalamasının çok altında. Yoksulluğu yenerek, İnsanlara huzurlu bir ortam sağladığınız taktirde sosyal problemler de kendiliğinden çözülebiliyor. İnsan enerjisini üretim ve istihdama yönlendirdiğinizde bazı problemler de kendiliğinden ortadan kalkabiliyor. Kahramanmaraş’ta bir şekilde yoksulluğun yenilmesini üretime borçluyuz. Aşırı göç alınmamış olması da sosyal denetimin daha etkin işletilmesini sağlayabilir.

Kahramanmaraş’ta demiryolu, maliyet azlığına rağmen tercih edilmiyor. Bu konuda neler yaptınız veya yapılabilir?

Göreve başlarken dikkatimi çeken ilk konulardan birisi de demiryolu oldu. Çok az faydalanıldığını gördüm ve bu durum çok tuhafıma gitti. Nedeninin de işletmedeki bir takım sorunlar olduğu söylendi. Bunun üzerine Defterdar, Sanayi ve Ticaret Müdürü ve başka yetkililerden bir heyet oluşturdum. Ticaret ve Sanayi Odası ve demiryolları yönetimiyle görüşmeler yapıldı. Heyet bir takım öneriler geliştirildi. Kahramanmaraş demiryolları ile doğrudan limanlara direk bağlantılı bir şehir. Artı demiryolları ciddi manada modernleşmeye gidiyor. İşadamları vagon kiralayarak daha az maliyetle nakliye yapabilirler. Rapora son halini vermek üzereyiz. En kısa zamanda bir netlik kazandıracağız.

Kahramanmaraş’ın kültür ve turizm potansiyeli adına neler yapılabilir?

Kahramanmaraş’ta çok ciddi kültür ve turizm potansiyeli mevcut ama maalesef bu yönleriyle yeterince bilinmiyor. Bunun için ilk etapta Turizm Konseyi oluşturduk. Yerel yöneticiler, odalar, sivil toplum kuruluşları ve medya bu konseyde temsil ediliyor. Daha sonra il turizmi eylem planı çıkarttık ve ilin envanterini oluşturduk. Kültür ve inanç turizmi çok önem arz ediyor. İl merkezinde 325 tescilli ve il genelinde 601 eser var. Restorasyon gerekiyor. Vakıflar Genel Müdürlüğü Ulu Camii ve Taşhan için çalışma yaptı. 4 yerde restorasyon devam ediyor. Çalışmalar bir ivme kazandı. Çok sayıda tarihi ev var. Çoğu harabe halde. Özel idare ve belediye olarak ortak bir çalışma başlattık. Eshab-ı Kehf külliyesinde restorasyon başlattık. Sağlık turizmi potansiyeli var. Ilıca ve Ekinözü Kaplıcaları önemli merkezler. Doğa turizmi olarak mesire yerleri ve su kaynakları çok sayıda. Namık Kemal Mahallesi’nin üst kısmında mozaikler var. Son kazılar yapılacak. Bütün bu unsurlar işlendiğinde Kahramanmaraş çok ciddi bir cazibe merkezi haline gelebilir.

Mikro kredi projesi uygulaması ne aşamada?

Bu uygulama tamamen güven esasına dayalı ve kadınların üretkenliğini ortaya çıkarmadan önemli bir yer tutuyor. İlkin Diyarbakır ve Van’da başlamıştı. Şu anda 11 ilimizde var ve biz bu illerden biriyiz. Çok hızlı bir şekilde ilerliyor. Bunun bence artık lokal bir çalışmadan ziyade bir kanunla kontrol altına alınması gerekiyor. Biz Kahramanmaraş’ta 150 fazla insana bu krediyi verdik ve çok güzel dönüşümler alıyoruz.

Kahramanmaraş göç almamış bir şehir. Bunu nasıl görüyorsunuz? Sanayi yatırımları arttıkça da işgücü açısından göç kaçınılmaz olacaktır. Mecburi göçü faydalı hale getirmek için neler yapılabilir.

Evet, ilimiz fazla göç almamış. Çok defa zikrettim, göç hem bir tehdit hem de bir fırsat olabilir. Eğer olumlu yönleriyle değerlendirilebilirse göç bir dinamizmdir. Çünkü İbni Haldun’un dediği gibi, göç almayan toplumlar asabiyetlerini yitirirler. Belirttiğiniz gibi sanayi yatırımları arttıkça göç de kaçınılmaz olacaktır. Bu durumdan korkmamak gerekiyor. Burada yerel yönetimlere çok işi düşüyor. Göçün sonucunda oluşacak olumsuzları minimize ederek istifade etme yoluna gidilmelidir.

Kahramanmaraş’ta özellikle havayolları olmak üzere ulaşım ve devamında konaklama sizce yeterli düzeyde midir?

Türk Hava Yolları haftanın 7 günü İstanbul’a direk sefer başlatacağını duyurmuştu. Ancak kış tarifesi nedeniyle bu haftada 5 gün direk 2 gün de aktarmalı hale getirildi. Zaten şu anda da uçaklar tam kapasiteyle çalışmıyor. Ama sefer saatleri ve günleri daha sağlıklı bir hale getirilirse talepte o oranda artacaktır. Demiryolu ve karayolu açısından herhangi bir problemimiz yok. Ama konaklama konusunda çok yetersiz durumdayız. Kahramanmaraş çok büyük bir sanayi şehri ve sürekli iş dünyasından misafirler ağırlamak durumundayız. Yeterli sayıda ve standartta otelimiz yok. Halen 5 yıldızlı bir otelimiz yok. Bu sahada yatırım yapmak için talepler oluyor biz de teşvik ediyoruz. Ama maalesef halen net bir gelişme yok.

Dondurma ile ilgili söyleyecekleriniz var mı?

Dondurma, dünyanın çoğu yerinde Kahramanmaraş ile özdeşleşmiş durumda. Zaten Roma ve Kahramanmaraş olarak biliniyor. Kahramanmaraş’ın kültürel yapısında da çok ciddi bir yeri var. Güzel firmalar ve güzel işler yapıyorlar. Size bir anekdot aktarayım: Tanıdığım bir akademisyen eşinin ülkesi olan Japonya’ya gitmişlerdi. Orada bir okulu gezmişler ve sınıftaki öğrencilere Türkiye hakkında ne bildiklerini sorunca da dondurmasıyla meşhur cevabını almışlar. Dondurma istikbal vaat ediyor. Ama benim Mado’ya dondurmanın tarihçesini çıkartın diye bir tavsiyem olmuştu. Şu ana kadar henüz gerçekleşmedi. Eğer yapmayacaklarsa destek versinler biz bunu yapalım. (SEKTÖREEL)