Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nin (IKBY) en güçlü siyasetçileri arasında yer alan Mesud Barzani'nin, silahlı korumaları eşliğinde Türkiye'ye gelmesi kamuoyunda tartışmalara neden oldu. Barzani, bu ziyaret kapsamında Şırnak Valiliği'nin düzenlediği bir etkinliğe katıldı. Ankara, bu koruma görüntülerine yönelik tepki gösterdi ve inceleme başlattı.
Barzani, 1979 yılından bu yana bölgenin en köklü ve güçlü siyasi partilerinden biri olan Kürdistan Demokrat Partisi (KDP)'nin liderliğini sürdürüyor. Barzaniler, Kuzey Irak siyasetinde kilit bir rol oynayan en güçlü ailelerden biri olarak biliniyor ve Türkiye'ye yakın bir duruş sergiliyor.
MESUD BARZANİ'NİN KÖKENİ VE ERKEN SİYASİ YAŞAMI
Kürt lider Molla Mustafa Barzani’nin oğlu olan Mesud Barzani, 16 Ağustos 1946’da İran'ın Mahabad şehrinde doğdu. İlginç bir tesadüf eseri, Barzani'nin doğduğu gün Bağdat'ta Kürdistan Demokrat Partisi kuruldu. Babası Mustafa Barzani, İkinci Dünya Savaşı sonrası İran'daki karışıklıktan faydalanarak kısa ömürlü **"Kürt Cumhuriyeti"**ni kurdu. Bu devletin yıkılmasının ardından baba Barzani Sovyetler Birliği'ne sığınırken, küçük yaştaki Mesud Barzani annesiyle birlikte Irak'ta kaldı.
Kişisel biyografisine göre Mesud Barzani, Kürt bağımsızlık mücadelesine gençlik yıllarında başladı ve 1962'de Peşmerge güçlerine katıldı. Kısa sürede KDP kadrolarında yükseldi ve yönetici konumuna geldi. 1970 yılında, Baas iktidarı ile Kürtler arasında özerklik hakları verilmesini öngören anlaşmanın müzakere heyetinde babasıyla birlikte yer aldı.
KDP LİDERLİĞİ VE İÇ REKABETLER
Mesud Barzani, 1979 yılında babasının vefatının ardından, sadece 33 yaşındayken KDP liderliğine seçildi. Bu görevi o tarihten bu yana kesintisiz sürdürüyor. Barzani'nin liderliği, eski Irak Cumhurbaşkanı Celal Talabani'nin partisi olan Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) ile uzun süreli ve günümüzde de devam eden bir rekabete sahne oldu.
1980'lerdeki Irak-İran Savaşı sırasında her iki parti de Saddam Hüseyin rejimine karşı İran ile işbirliği yaptı. Hüseyin rejiminin 1987 yılından itibaren uyguladığı Araplaştırma politikası, 180 bin Kürt'ün hayatına mal oldu. Bu dönemde Saddam Hüseyin'in emriyle 37'si Mesud Barzani'nin yakın akrabası olmak üzere Barzani ailesinden 8 bin kişi katledildi. Aynı zamanda Halepçe'de kimyasal silah kullanılması, yaklaşık 5 bin kişinin ölümüne neden oldu. Barzani, Saddam Hüseyin'e karşı yürütülen Kürt ayaklanmasının önde gelen liderlerinden biri oldu.
ÖZERK YÖNETİMİN KURULUŞU VE BAŞKANLIK DÖNEMİ
1991'deki Körfez Savaşı sonrasında Batılı güçlerin müdahalesiyle Kuzey Irak'ta Kürtler fiili özerklik elde etti. ABD ve müttefikleri kuzey ve güney Irak'ta uçuşa yasak bölge kurdu. 1992 yılında Iraklı Kürtler kendi parlamentolarını seçerek hükümet kurdular. Ancak 1994'te KDP ve KYB arasında iç savaş çıktı. ABD arabuluculuğuyla masaya oturan Mesud Barzani ve Celal Talabani, 2003'teki Irak işgalinde ABD ile ittifak kurdu.
Saddam Hüseyin'in devrilmesinin ardından Kürtler güçlerini birleştirerek başkenti Erbil olan bir özerk yönetim oluşturdu. Celal Talabani Irak Cumhurbaşkanı olurken, Barzani 2005'te IKBY parlamentosu tarafından başkanlığa seçildi. 2009'daki seçimlerde %69.6 oy alarak genel seçimle göreve gelen ilk IKBY lideri oldu. 2013'te biten görev süresi dört yıl uzatıldı. Bu süreçte IŞİD'e karşı yürütülen mücadelede belirleyici rol oynadı.
GÜNCEL SİYASİ ROLÜ VE TÜRKİYE İLİŞKİLERİ
Mesud Barzani, 2017'de IKBY başkanlığını bıraktıktan sonra siyasi çalışmalarını KDP lideri sıfatıyla sürdürüyor. Bugün IKBY başkanlığını yeğeni Neçirvan Barzani yapıyor.
KDP, Kasım ayındaki son Irak seçimlerinde ülkenin en büyük ikinci şehri Musul'da birinci parti oldu. Türkiye, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'nin başlattığı son süreçte Kuzey Irak'taki Kürt yönetimiyle yakın temaslar yürütüyor. Mesud Barzani, 2013 yılındaki çözüm sürecinde de aktif bir rol üstlenmişti.
Ancak Türkiye, ABD ve AB'nin "terör örgütü" kabul ettiği PKK'nın ana karargâhı ve eğitim tesislerinin Kuzey Irak'ta konuşlandığını belirtiyor. Örgüt, zaman zaman KDP kontrolündeki bölgelerde bulunan Peşmerge güçleriyle çatışıyor.
