Isparta'nın Çelebiler Mahallesi'nde yer alan bir pide salonunun giriş bölümünde konumlanan mezar, mekanı ziyaret eden vatandaşları hayretler içinde bırakıyor. İçeriye adım atan müşteriler, karşılarında bir mezar görünce önce büyük şaşkınlık yaşıyor; ardından birçoğu dua ederek işletmeden ayrılıyor. İşletme sahibi Fatih Ayverdi'nin yıllar önce edindiği mülkün bahçe kısmında bulunan bu kabir, o dönemde dükkânın dış duvarının hemen dışında yer alıyordu. Çevre halkının mezarın bir "yatır" olduğunu belirtmesi ve bu yapıya hürmet gösterilmesi gerektiği yönündeki uyarıları üzerine, işletmeci mezarlığı restore ederek dükkânın iç kısmına dahil etti ve koruma altına aldı. Uzun seneler kimliği belirsiz kalan mezarın, Isparta İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü kayıtlarında "Ayırt Dede" olarak geçtiği tespit edildi. Yöre sakinleri geçmişte kısmet, şifa ve adak dilemek için bu manevi yapıyı ziyaret ediyordu; yapı, bölgenin ruhani mirasında önemli bir yer tutuyor.
BÖLGE HALKI "YATIR" DEDİ, SAYGIDAN KORUMAYA ALDIK
İşletme Sahibi Fatih Ayverdi, mekânı 26 yıldır işlettiklerini dile getirdi. Ayverdi, "Şu anda 45 yaşındayım, kendimi bildim bileli bu mezarlık burada bulunuyor. Başlangıçta daha yıpranmış durumdaydı. İşletmenin dışındaydı, bir duvarın arkasında, bir ağacın altındaydı. Dükkânı genişletince mezarlık yapı içinde kaldı. Biz de etrafını düzenledik, temizledik. O günden bu yana burayı bir yatır olarak biliyor ve ona sahip çıkıyoruz" sözleriyle durumu açıkladı.
GECE NAL VE TERLİK SESLERİ: YILLARDIR AKTARILAN GİZEMLİ ÖYKÜLER
Bölgede daha önce ikamet edenlerin kendilerine çeşitli öyküler anlattığını ifade eden Ayverdi, "Mesela 90 yaşındaki bir teyze, çocukluğunda geceleri terlik sesleri duyduğunu söylemişti. Başkaları ise geceleri bu bölgede atla dolaşan birinin olduğunu, sürekli nal sesleri geldiğini anlatıyordu. Biz burayı satın almadan önce burada bir ev vardı, sonra biz burayı işletmeye çevirdik. İşletmeyi kurarken mezarlık zaten mevcuttu ancak dışarıda kaldığı için hoş olmayan bir görüntü oluşturuyordu. Bu nedenle içeri alıp bakımını yaptık. Mezarlığın ortasından büyüyen bir ağaç vardı, zamanla kurudu ve koruyamadığımız için kesmek zorunda kaldık" şeklinde konuştu.
BAŞLANGIÇTA ÇEKİNİYORDUK AMA ZAMANLA ALIŞTIK VE SAHİP ÇIKTIK
İlk yıllarda işletmede çalışırken ister istemez çekindiklerini ve korktuklarını belirten Ayverdi, "İlk başlarda biraz korkuyorduk ama zamanla alıştık. Temiz tuttuğumuz sürece bir zararının olmadığını gördük. Artık korkmuyoruz. Her gün kendisine bir Fatiha Suresi okuyoruz. Bu mezarlığın kime ait olduğunu ise bilmiyoruz. Çok araştırdık ama bir sonuca ulaşamadık. Yaklaşık 100 yıllık bir mezarlık olduğunu tahmin ediyoruz çünkü bu ev yapılırken burada olduğu söyleniyor" ifadelerini kullandı.
MÜŞTERİLER ÖNCE ŞAŞIRIYOR SONRA DUA EDİP TEŞEKKÜR EDİYOR
Dükkâna gelen müşterilerin mezarlığı ilk gördüklerinde şaşırdıklarını ve tereddüt yaşadıklarını ancak durumu öğrendikten sonra dua edip bu manevi yapıya sahip çıktıkları için kendilerine teşekkür ederek ayrıldıklarını söyleyen Ayverdi, "Daha önce de kimliğini belirlemek için çok çabaladık. Şimdi tekrar yetkililere sesleniyorum. Bu mezarlığın araştırılmasını istiyoruz. En azından kim olduğu tespit edilirse ismini yazıp asmak ve kime dua ettiğimizi bilmek isteriz" çağrısında bulundu.
ÇEŞİTLİ İNSANLAR HALA GECELERİ BİRİLERİNİN DOLAŞTIĞINI SÖYLÜYOR
Ayverdi, "Bu bölgede yaşayan bazı insanlar hâlâ geceleri birilerinin dolaştığını, dolap kapaklarının açılıp kapandığını anlatıyor. Burası Isparta'nın en eski yerleşimlerinden biri olan Çelebiler Mahallesi. Geçmişte mezarlıklar olmadığı için bazı insanların cenazelerinin evlerinin bahçelerine defnedildiğini duymuştuk. Muhtemelen bu da o definlerden biri olabilir. Buradan geçen herkesin bu mezarlığa dua etmesi ve bize teşekkür etmesi bizi duygulandırıyor. Biz Müslümanız ve mezarlığımıza sahip çıkıyoruz. Son olarak, burası Isparta Çelebiler Mahallesi'nde bulunan bir pide salonu. Bu yatırı tanıyan, akrabası olan veya hakkında bilgi sahibi olan varsa bize ulaşmalarını rica ediyoruz. En azından ismini yazıp yaşatabilmek bizi çok mutlu eder" diye konuştu.
BU BÖLGE ESKİ MEZARLIK ALANI OLARAK BİLİNİYOR
İşletmeye yemek için gelen müşterilerden Samet Ünlü, "Burası genellikle eski mezarlıklar bölgesi olarak biliniyor. Tarihte neler yaşandığını elbette bilmiyoruz. Bu mezarın da bir yatır olduğu, yapılacak araştırmalarla ortaya çıkabilir diye düşünüyorum" yorumunu yaptı.
Başka bir müşteri ise dua ettikten sonra mezarlık hakkında, "Bunun burada olduğunu hiç fark etmemiştim. Kim olduğunu merak ediyorum. Buralı değilim ama tesadüfen buraya geldim ve görünce çok şaşırdım" ifadelerini kullandı.
KAYITLARDA ADI "AYIRT DEDE" OLARAK GEÇİYOR
Isparta İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü'nün kayıtlarına göre mezar, "Ayırt Dede" olarak bilinen bir türbe olarak geçiyor. Tarihi anlatımlar, Ayırt Dede'nin geçmişte kısmet açma, hastalıklardan şifa bulma ve evli çiftlerin sorunlarını çözme gibi dilekler için ziyaret edilen, mum yakılan ve adaklar adanan bir yer olduğunu belirtiyor. Hatta hastalanan kişilerin gömleklerinin mezarın üzerine bırakıldığı, şifa bulanın iyileştiğine, iyileşemeyenin ise kısa sürede hayatını kaybettiğine inanılıyordu.
