7 Şubat 1947’de Zonguldak’ın Kozlu ilçesinde dünyaya gelen Şaban Teoman Duralı, çağdaş Türk düşünce tarihinin özgün filozoflarından biridir. Almanya kökenli bir anneden ve kökleri eğitimli bir aileye uzanan baba tarafından oluşan çift kültürlü ortam, onun felsefi gelişiminde temel oluşturdu. Aile içindeki entelektüel sohbetler, erken yaşta onun entelektüel birikimine zemin hazırladı.
AKADEMİK YOLCULUĞU: FELSEFE VE BİYOLOJİNİN KESİŞTİĞİ NOKTA
TED Ankara Koleji’nde lise eğitimini tamamlayan Duralı, İstanbul Üniversitesi Felsefe Bölümü’nden 1973’te mezun oldu. Aynı kurumda 1977 yılında biyoloji felsefesi alanında doktorasını tamamladı. 1988’de profesör unvanı aldı. Akademik yolculuğu, Malezya, Viyana ve Pennsylvania’da misafir profesörlüklerle evrensel bir düzeye uzandı. Ayrıca, Kırklareli Üniversitesi Felsefe Bölümü’nün kuruculuğunu ve Rabıta Üniversitesi’nde bölüm başkanlığını yürüttü.
DİL VE DÜŞÜNCE İÇİN ÇOKLUDİLLİ YAKLAŞIM
Duralı, sadece felsefe değil; birçok dili öğrenerek düşünsel yönünü güçlendirdi. Almanca, İngilizce, Fransızca, Latince, Yunanca, İtalyanca, Rusça ve Malayca gibi diller onun için birer düşünce evi işlevindeydi. Dilin, düşüncenin gelişimi için zorunluluk olduğunu savundu.
FELSEFE-BİLİM İLİŞKİSİNDE YENİ BİR MODEL
Duralı’nın düşünsel evreninin merkezinde "felsefe-bilim" yaklaşımı vardı. Biyolojik gerçekliği sadece bilimsel yöntemle açıklamaya çalışmak yerine, felsefi derinliklerle ele aldı. Canlılığı sadece mekanik süreçlerle açıklamanın yetersiz olduğunu vurgulayarak, Aristoteles’in amaçlı düşüncesini modern biyolojiye taşıdı.
MEDENİYET ELEŞTİRİSİ: OMURGASIZLAŞTIRILMIŞ KİMLİK
"Omurgasızlaştırılmış Türklük" adlı eserinde modernleşmenin Türk kimliğinde yarattığı erozyonu eleştirdi. Batı’ya yüzeysel uyum yerine, İslam kökenli metafizik temelli kültürel bilinçle yeniden inşa çağrısı yaptı. Modern medeniyetin insanı makineleştirmesine karşı İslam medeniyet temelli bir alternatif sundu.
BİYOLOJİ FELSEFESİNDEKİ ELEŞTİREL DURUŞU
Duralı’ya göre, Darvinci evrim teorisi bir varsayımdır ve onu ideolojiye dönüştüren Darwinizm tehlikelidir. Evrimi reddetmedi, ancak mani zihniyetin felsefi eleştirisini yaptı. İnsan sadece biyolojik bir varlıkla sınırlanamaz; ruhsal ve kültürel boyutunu gözden kaçırmamak gerektiğini ısrarla vurguladı.
SON YILLARI VE MİRASI
Galatasaray’a duyduğu sevgiyle tanınan Duralı, ölümüne kadar akademik üretimini sürdürdü. 6 Aralık 2021'de İstanbul’daki evinde vefat eden Duralı, Aşiyan Mezarlığı’na defnedildi. Geriye bıraktığı eserler ve öğrencilerine kazandırdığı entelektüel mirası, çağdaş düşünceye ışık tutmaya devam ediyor
