Baça Bazi, Afganistan'da köklü bir geçmişe sahip olan ve çocuk istismarı unsurları taşıyan tartışmalı bir gelenek olarak bilinir. Bu makalede, Baça Bazi nedir sorusuna detaylı bir yanıt verecek, tarihçesini, nedenlerini, etkilerini ve yasal durumunu inceleyeceğiz. Özellikle Baça Bazi çocuk istismarı ve Afganistan gelenekleri gibi anahtar kelimelerle SEO uyumlu bir şekilde hazırlanan bu içerik, konunun hassasiyetini göz önünde bulundurarak farkındalık yaratmayı amaçlıyor. Eğer Baça Bazi Türkiye gibi güncel tartışmalara ilgi duyuyorsanız, aşağıda detaylara göz atabilirsiniz.
BAÇA BAZİ NEDİR? TEMEL TANIM VE ANLAMI
Baça Bazi nedir diye sorulduğunda, kelime anlamı "erkek çocuk oyunu" veya "çocuklarla oyun" olarak çevrilebilir. Farsça kökenli bu terim, Afganistan ve Orta Asya'da (özellikle Peştun bölgelerinde) ergenlik öncesi veya ergenlik dönemindeki erkek çocuklarının (genellikle 9-18 yaş arası) zengin ve güçlü erkekler tarafından eğlence, dans gösterileri ve cinsel sömürü amacıyla satın alınması veya zorla tutulmasını ifade eder.
Bu gelenekte çocuklar "bacha bareesh" (sakalsız erkek) olarak adlandırılır ve kadın kıyafetleri giydirilerek baştan çıkarıcı danslar yapmaya zorlanır. Uygulama, çocuk pornografisi, cinsel kölelik ve fuhuş unsurları içerebilir. Baça Bazi tanımı, kültürel bir gelenek olarak maskelenmesine rağmen, uluslararası insan hakları örgütleri tarafından çocuk istismarı olarak sınıflandırılır. Modern Afgan yasalarına göre tamamen yasaktır, ancak yeraltında devam etmektedir.
BAÇA BAZİ'NİN TARİHÇESİ
Baça Bazi tarihçesi, Orta Asya'nın antik medeniyetlerine dayanır. Bazı antropologlara göre, Büyük İskender'in Makedon ordusunun Baktriya ve Sogdiana bölgelerine getirdiği Helenistik pederasti (yetişkin erkek ile genç erkek arasındaki ilişki) geleneklerinden etkilenmiştir. Antik Yunan'da benzer uygulamalar (erastes-eromenos ilişkisi) görülürken, bu pratik Doğu Türkistan ve Çin etkileriyle de harmanlanmıştır.
19. yüzyılda Afganistan'da yaygınlaşan Baça Bazi kökeni, Sovyet-Afgan Savaşı (1979-1989) sırasında raporlanan cinsel suçlarla belgelenmiştir. Taliban'ın 1990'larda iktidara gelmesiyle şeriat yasalarına aykırı bulunarak yasaklandı, ancak 2001'de ABD işgali sonrası yeniden canlandı. Güçlü savaş lordları ve yolsuzluk nedeniyle bastırılamayan gelenek, 2017'de Afgan hükümeti tarafından resmen suç sayıldı. Bugün Taliban'ın 2021'de yeniden iktidara gelmesiyle, uygulama resmi olarak yasak olsa da bazı bölgelerde gizlice sürdürülmektedir.
Baça Bazi Nedenleri: Yoksulluk, Cinsiyet Rolleri ve Kültürel Tabular
Baça Bazi nedenleri arasında sosyo-ekonomik faktörler ön plandadır. Fakir aileler, yoksulluk veya açlık nedeniyle çocuklarını zengin "baça baz"lara (sübyancı olarak adlandırılan sahipler) satar veya "evlat edinme" kisvesi altında verir. Ailelere para veya yiyecek karşılığı yapılan bu işlem, çocukların aylık maaşla tutulmasını içerir.Kültürel olarak, Afganistan'da kadınların dansçı veya eğlence sektöründe çalışması yasaktır; bu boşluğu erkek çocuklar doldurur. Güçlü erkeklerin statü sembolü olarak gördüğü uygulama, cinsiyet rollerindeki katılık ve tabu sessizliğinden beslenir. Baça Bazi kültürel nedenleri, eğitim eksikliği ve savaş ortamındaki istikrarsızlığı da kapsar; çocuklar sokaklardan kaçırılarak veya zorla alınarak sisteme dahil edilir.
Baça Bazi'nin Etkileri: Çocuklar Üzerinde Fiziksel ve Psikolojik Travmalar
Baça Bazi etkileri, mağdur çocuklar üzerinde yıkıcıdır. Fiziksel olarak cinsel istismar, şiddet ve tecavüzle karşı karşıya kalan çocuklar, ergenlik sonrası "çekiciliklerini" yitirdiklerinde terk edilir ve yaşlı kadınlarla evlendirilir. Psikolojik travmalar ise intihar, kimlik krizi ve sosyal dışlanmayı tetikler; birçok mağdur eğitimden mahrum kalır ve ömür boyu damgalanır.
Toplumsal düzeyde, Baça Bazi mağdurları döngüsel bir sömürüye hapsolur: Bazıları büyüyünce kendileri "baça baz" olur. Uluslararası raporlara göre, Uruzgan gibi eyaletlerde güvenlik sorunlarını artırır; Taliban bile polis güçlerini hedef alan "bacha" saldırılarını rapor etmiştir. UNICEF ve BM gibi örgütler, bu etkilerin nesiller boyu sürdüğünü vurgular.
Baça Bazi Yasal Durumu: Yasaklar ve Uygulama Zorlukları
Baça Bazi yasal durumu, 2017'de Afgan Ceza Kanunu'nda kriminalize edilmesine rağmen zayıftır. Taliban dönemi ve günümüzde şeriatla yasak olsa da, güçlü figürlerin (savaş lordları, polis) dahil olması nedeniyle cezalar nadiren uygulanır. ABD askerleri bile 2000'lerde bu suçlara tanıklık etmiş, ancak yerel dinamikler nedeniyle müdahale edememiştir.
Uluslararası toplum, BM Çocuklar ve Silahlı Çatışma Özel Temsilcisi Radhika Coomaraswamy'nin 2014 çağrısıyla yasaları güçlendirme ve kampanyalar önermiştir. Baça Bazi yasağı, yolsuzluk ve kültürel direnç nedeniyle etkisiz kalır; mağdurların korunması için daha fazla uluslararası destek şarttır.
Baça Bazi Farkındalığı: Mücadele ve Gelecek Adımlar
Baça Bazi farkındalığı yaratmak, bu karanlık geleneği sona erdirmenin anahtarıdır. STK'lar gibi örgütler, eğitim programları ve yasal reformlarla mücadele eder. Türkiye'de ise göçmen topluluklardaki iddialar (örneğin İstiklal Caddesi olayları), konuyu ulusal tartışmaya taşır.
Eğer Baça Bazi önleme yolları arıyorsanız, uluslararası raporları takip edin ve çocuk hakları örgütlerine destek verin. Bu gelenek, sadece Afganistan'ın değil, küresel bir insan hakları sorunudur.
