BAAE Başkanı Prof. Dr. Mahmut Yardımcıoğlu, her geçen gün mağaza sayılarını artıran ve küçük
esnafı bitiren zincir marketler için acil yasal düzenlemeler yapılması gerektiğini söyledi. Hepsini ben
kazanayım anlayışı taşıyan zincir marketlerin ülke ve şehir ekonomisine katkısının bulunmadığını
belirten Yardımcıoğlu, “ekmeği yalnız yiyen, kendiri dişiyle çeker” ifadelerine yer verdi.
Batı Asya Araştırmaları Enstitüsü (BAAE) Başkanı Prof. Dr. Mahmut Yardımcıoğlu, kamuoyunun
yanında, son zamanlarda siyasetin de gündemine oturan ve halk arasında üç harfliler diye bilinen
zincir marketlerin yeni yasal düzenlemelerle sınırlandırmalara tabi tutulması gerektiğini dile getirdi.
Şehir ve ülke ekonomisine katkıdan ziyade küçük ve orta ölçekli esnafı bitiren ticaret anlayışıyla
ekonomiye ciddi zararları olan zincir marketlerin, her ürünü satmalarına müsaade edilmemesi
gerektiğini kaydetti.
“KÜÇÜK ESNAFIMIZI ZİNCİR MARKETLERİN İNSAFINA BIRAKMAMALIYIZ”
Yardımcıoğlu, “Tek hedefi para kazanmak olan, halk arasında üç harfliler diye bilinen malum zincir
marketlerin, küçük ve orta ölçekli esnafa verdiği zararı bir ana önce dikkate almalıyız. Kendi
aralarındaki sermaye gruplaşması nedeniyle tekelleşemeyen bu üç harfliler, her şehrimizi, her
ilçemizi, her mahallemizi kendi aralarında pay edinmişler. En az tekelleşme kadar tehlikeli bir ticari
ittifak oluşturan bu üç harfli zincir marketler, maalesef ki küçük esnafa nefes aldırmamaktadır.
Vergileriyle devletimizi ayakta tutan küçük esnafımızı, üç harfli ve aynı zihniyete sahip zincir
marketlerin insafına bırakmamalıyız. Ellerindeki sermaye gücü ile küçük esnafın rekabet şansını
elinden alan bu zincir marketler, her şeyi satmamalı” dedi.
“10 MİLYON VATANDAŞIMIZ ESNAF İŞLETMELERİNDEN GEÇİNİYOR!”
Ülkede yapılan ticaretin kaymağını zincir marketlerin yediğini vurgulayan BAAE Başkanı Yardımcıoğlu,
şöyle konuştu: “Ülkemizde 30 Kasım 2022tarihi itibariyle esnaf sayısı 2 milyon 137 bin 473 adettir.
Ticaret odalarına kaydolmak durumunda kalmış işletmeler buna dâhil değildir. Bu insanların eş ve
çocuklarını da hesaba katarsak ortalama yaklaşık olarak 10 milyon kişi bu esnaf işletmelerinden
hayatlarını idame ettirmektedirler. Kamuoyunda üç harfliler olarak adlandırılan marketler zinciri
piyasanın kaymağını yemekte ve asla yukarıda bahsettiğimiz sayıda bir kitleyi geçindirmemektedirler.
Sınırlı sayıda insan bu marketler zincirinden çok büyük kârlar elde etmekte, orta ve alt kesime
kazanılan bu ticareten zenginlik yansımamaktadır.”
“ELLERİNDEN GELSE DÜNYAYI SATACAKLAR!”
Üç harfli zincir marketlerin ürün yelpazesinde her şey bulunduğunu aktaran Yardımcıoğlu, bu
durumun stokçuluk ve dengesiz fiyat artışlarını da beraberinde getirdiğine dikkat çekti. Yardımcıoğlu,
şu açıklamalarda bulundu: “Bir üç harfli markete ve benzeri bir yapıya girdiğinizde içeride elektrikli
süpürge, derin dondurucu, soba, mikser, telsiz telefon, cep telefonu hatta kontör bile satılmaktadır.
Domatesle muz ve yanında da şemsiye, şezlong var, ütü var. Bazen tekne sattıkları da oluyor.
Ellerinden gelse dünyaları satarlar. Bu bahsettiğimiz zincir marketlerin ülke genelinde toplamda en az
30 bin şubesi var. Her bir üründen her şubeye 1 tane ayırsa direkt stokçuluk yapmış oluyor. Bu
ürünleri raflara koymayıp 2 gün bekletse iki gün sonra iki katı fiyatına satıyorlar. Bunun en güzel
örneğini sıvıyağda gördük. Fiyatları bir günde üç katına çıkardılar. İnsanlar sıvıyağ diye kırılırken;
devletimizin valileri, görevlileri bunların depolarında sakladıkları yağları bulmadılar mı? Şimdi ticari
ahlaksızlarına bakıp pişman olacaklarına, stokçularını ortaya çıkaran devletimizin valilerine diş
biliyorlar. Tüm bunlar karşısında Türk milleti size ‘hadi be oradan’ dese yine az olur.”
“EKMEĞİ YALNIZ YİYEN, KENDİRİ DİŞİYLE ÇEKER”
Zincir marketlerin her ürünü satmasının önüne geçecek yeni yasal düzenlemeler getirilmesi
tavsiyesinde bulunan Yardımcıoğlu, aynı zamanda stokçuluk ve fahiş fiyat artışları yapan zincir
marketlerin yıllık cirolarının yarısı veya yıllık ciroları kadar ağır ceza seçeneklerinin caydırıcı tedbirler
olarak değerlendirilmesi gerektiğini söyledi.
Yardımcıoğlu, şunları kaydetti: “Bu memlekette bir takım mal ve hizmetleri de esnaf denen insanlar
ve işyerleri satsalar ve onlar da hayatlarına olumlu katkı sağlasalar kıyamet mi kopar kardeşim? Her
şeyi siz satmak zorunda mısınız zincir marketler? Bu kazanım süreci sizi daha zengin ve ülke insanını
daha fakir hale getirmektedir. Ve bu asla sürdürülebilir değildir. Bu yaptığınız; ‘hepsini ben
kazanayım’ anlayışı, önce milleti ve esnafı ve en sonunda da sizi ve içinde bulunduğumuz güzel ülkeyi
mahvetmekten başka bir işe yaramayacaktır. İşte o gün ekmeği yalnız yiyen sizler ceremeyi de yalnız
çekeceksiniz. Çünkü ekmeği yalnız yiyen, kendiri dişiyle çeker.”
