İstanbul Havalimanı'nda, Uzakdoğu'dan gelen hastalıklı tohum kaçakçılığına bir yenisi daha eklendi. Hindistan ve Çin'in ardından bu kez Tayland'dan getirilen kaçak domates tohumlarında "Tobamovirüs" tespit edildi. Uzmanlar, bu virüsün ekildiği alanlarda ciddi tahribata yol açabileceği uyarısında bulunurken, Türkiye'nin "gıda ve tohum savaşlarında" hedef ülkeler arasında olduğuna dikkat çekiyor.
TARIM SEKTÖRÜNE YÖNELİK TEHDİTLER ARTIYOR
Türkiye'deki tarım sektörüne yönelik tehditler giderek artıyor. Ocak ayından bu yana Uzakdoğu ülkelerinden, özellikle Hindistan ve Çin'den, Türkiye'ye sokulmak istenen hastalıklı domates tohumları, tarımdaki rekabetin boyutunu gözler önüne seriyor. Geçtiğimiz haftalarda Antalya ve İstanbul havalimanlarında ele geçirilen 110 kilogram kaçak domates tohumunda benekli mozaik virüsü ile kahverengi buruşuk meyve virüsü tespit edilmişti. Hastalıklı tohum kaçakçılığının son adresi ise Tayland oldu. İstanbul Havalimanı'nda yapılan gümrük kontrolünde, Tayland'dan getirilen kaçak domates tohumlarında Tobamovirüs'e rastlandı. İlk kez İsrail'de görülen ve seralardaki üretimi olumsuz etkileyen bu virüsün, domates ve biber üretimini sekteye uğratabileceği belirtilerek "gıda güvenliği" konusunda uyarılar yapılıyor.
VİRÜS SERALARDA HIZLA YAYILABİLİR
Gıda Bülteni Yayın Yönetmeni-Araştırmacı Yazar İhsan Yılmaz, 10 Ocak'tan bu yana gümrük kapılarında 6 kez virüslü domates tespit edildiğini hatırlatarak, "Yedinci virüslü domates tohumu da İstanbul Havalimanı'nda yakalandı. Neyse ki, Tayland menşeli 240 gram domates tohumunun yurda girişi engellendi. Virüslü domates tohumları, geldiği ülkeye iade edildi" dedi. Tobamovirüs'ün ilk olarak 2014 yılında İsrail'de tespit edildiğini belirten Yılmaz, bu virüsün domates meyvelerinde buruşuk kahverengi veya sarı lekelere neden olduğunu ve bir tarladaki bitkilerin tamamına bulaşabileceğini ifade etti. Yılmaz, virüsün İsrail'deki domates seralarında bir yıl içinde hızla yayıldığını vurguladı.
TÜRKİYE'NİN GIDA GÜVENLİĞİ TEHDİT ALTINDA
Ankara Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümünden Prof. Dr. Nevzat Atık, virüslü domatesler üzerinden gıda stratejisi ve güvenliğinin önemine dikkat çekerek, "Türkiye'ye hastalıklı tohumları sokup, tarımsal üretime darbe vurmak isteyen güçler olduğunu biliyoruz. Hastalıklı domates tohumları tespit edilmeyip ekilmiş olsaydı, ekim alanlarında çok ciddi tahribatlar olurdu" dedi.
DOMATES ÜRETİMİNDE STRATEJİK ÖNEM
İstanbul Topkapı Üniversitesi Gastronomi Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Aziz Ekşi, virüslü tohumların ekilmesi durumunda ülkedeki domates üretiminin olumsuz etkileneceğini belirtti. Türkiye'nin yılda 20 milyon ton domates ürettiğini ve bu alanda dünya üçüncüsü olduğunu hatırlatan Ekşi, domates üretimindeki düşüşün çiftçileri zor durumda bırakacağı gibi salça sektörünü de olumsuz etkileyeceğini vurguladı. Ekşi, toprakların virüslerden korunmasının stratejik bir öncelik olması gerektiğini söyledi.
ARKA ARKAYA YAKALAMALAR
İstanbul Havalimanı'nda 10 Ocak'ta Çin menşeli 16.2 kg, 23 Ocak'ta yine Çin menşeli 33.5 kg domates tohumunda ToBRFV virüsü tespit edildi. 10 Şubat'ta Tayland menşeli 8 kilo 497 gr ve Çin menşeli 6 kilo 901 gr domates tohumunda da aynı virüse rastlandı. 13 Şubat'ta Antalya Havalimanı'nda Çin menşeli 11.5 kg, 15 Şubat'ta ise Hindistan menşeli 110 kg domates tohumunda virüs tespit edildi. Virüslü tohumlar, geldikleri ülkelere geri gönderildi.
