Google, 6 Şubat 2023’te meydana gelen ve büyük yıkıma neden olan Kahramanmaraş merkezli depremlerde, Android erken uyarı sisteminin etkin şekilde çalışmadığını açıkladı. Şirket, “Harekete Geç” adlı kritik uyarıyı yalnızca 469 kişinin telefonuna iletebildiğini, yaklaşık 10 milyon kişinin ise bu bildirimi alamadığını bildirdi.
GOOGLE, SİSTEMİN KRİTİK HATASINI İLK KEZ DETAYLARIYLA PAYLAŞTI
Teknoloji devi, depremler sırasında kullandığı sarsıntı tespit algoritmasının ciddi bir hata yaptığını belirtti. Algoritma, 7,8 büyüklüğündeki ilk depremi yalnızca 4,5-4,9 aralığında hesapladı. Bu nedenle milyonlarca kişi hayati uyarılardan mahrum kaldı. Uyarı sisteminin devreye girmemesi, özellikle gece saatlerinde yakalanan vatandaşların binayı terk etmesini ya da önlem almasını engelledi.
HATALI HESAPLAMA 10 MİLYON KİŞİYİ UYARISIZ YAKALADI
Google, algoritma doğru çalışsaydı, depremin merkezine 157 kilometre mesafedeki bölgelerde yaşayan yaklaşık 10 milyon kişiye “Harekete Geç” uyarısının iletilebileceğini belirtti. Bu bildirim, depremden önce ortalama 35 saniye süre kazandırarak insanların güvenli alanlara yönelmesini sağlayabilirdi. Ancak sistem bu fırsatı sağlayamadı.
DEPREM ANINDA UYARI ALANLAR NEREDEYSE YOKTU
Depremler sonrası yapılan saha çalışmalarında gazeteciler, “Harekete Geç” uyarısını alan kişilere ulaşmak istedi ancak sonuç alınamadı. Deprem bölgesinde yapılan yüz yüze görüşmelerde dahi bu bildirimi alan kimseye rastlanmadı. Bu durum, sistemin performansına dair ciddi soru işaretleri doğurdu.
GOOGLE, GÜNCELLENMİŞ ALGORİTMA İLE SIMÜLASYON YAPTI
Google mühendisleri, depremler sonrası algoritmayı güncellediklerini ve yeni sistemle simülasyonlar gerçekleştirdiklerini duyurdu. Simülasyona göre, güncellenmiş sistem “Harekete Geç” uyarısını 10 milyon, daha düşük öncelikli “Dikkatli Ol” uyarısını ise 67 milyon telefona iletebildi.
SİSTEM NASIL ÇALIŞIYOR?
Android Erken Uyarı Sistemi, dünya genelinde milyonlarca Android telefonun hareket sensörlerinden gelen verileri analiz ederek bir depremin başladığını algılayabiliyor. Deprem dalgaları yer yüzeyinde görece yavaş ilerlediği için sistem, merkez üssünden uzak bölgelere sarsıntı ulaşmadan önce kullanıcıların telefonlarına uyarı gönderiyor.
En yüksek seviye uyarı olan “Harekete Geç”, telefonun ekranını kaplarken yüksek sesli bir alarm devreye giriyor. Daha hafif sarsıntılar için ise “Dikkatli Ol” uyarısı gönderiliyor. Ancak Kahramanmaraş’taki deprem yerel saatle 04:17’de gerçekleştiği için, birçok kişi uyurken bu kritik uyarıyı alamadı.
BİLİM İNSANLARI GECİKMİŞ AÇIKLAMAYA TEPKİ GÖSTERDİ
Colorado School of Mines Üniversitesi’nden Elizabeth Reddy, Google’ın bu bilgiyi kamuoyuyla paylaşmasının iki yıl sürmesine tepki gösterdi. Reddy, “Burada küçük bir teknik aksaklıktan değil, binlerce insanın hayatına mal olan bir sistem hatasından söz ediyoruz. Bu kadar zaman beklemek kabul edilemez” dedi.
UZMANLAR: ERKEN UYARI TEKNOLOJİSİ TEK BAŞINA YETERLİ DEĞİL
ABD merkezli Pacific Northwest Seismic Network’ün direktörü Harold Tobin, Google’ın bu süreçte daha şeffaf olması gerektiğini belirtti. Tobin, bu tür teknolojilerin ulusal uyarı sistemlerinin yerine geçmemesi gerektiğini vurgularken, yeterince test edilmemiş sistemlere fazla güvenmenin risklerine dikkat çekti.
GOOGLE: SİSTEM 98 ÜLKEDE KULLANILIYOR, GELİŞTİRMEYE DEVAM EDİYORUZ
Google, sistemin hâlen 98 ülkede aktif olarak kullanıldığını ve her depremden sonra elde ettikleri verilerle iyileştirme çalışmalarını sürdürdüklerini açıkladı. Şirket, "Her büyük deprem, algoritmalarımızı daha da geliştirmemiz için yeni bir fırsat yaratıyor" ifadelerine yer verdi.
