İstanbul’un Sarıyer ilçesinde 1844 yılında Ağa Hüseyin Paşa tarafından inşa edilen Emirgan Muvakkithanesi, şimdi zincir bir kahveci olan Espressolab’a kiralandı. Bu tarihi yapının günümüzdeki kullanım durumu, geçmişin izlerini korumak adına tartışmalara yol açtı.
GEÇMİŞİN İZLERİ
Arkeolog Ömer Faruk Yavaşçay, Emirgan Muvakkithanesi’nin tarihsel önemine dikkat çekerek, "Burayı ziyaret eden birçok kişi, geçmişteki işlevini bilmiyor; sadece kahve içmeye geliyorlar" dedi. Osmanlı döneminde namaz vakitlerini belirlemek ve bazı astronomik çalışmalar için inşa edilen muvakkithaneler, zamanla farklı bir işlev kazandı.
TARİHİ YAPILARIN KORUNMASI
Emirgan Muvakkithanesi, Sultan 1. Abdülhamid’in inşa ettirdiği Hamid-i Evvel Camii’nin yakınında bulunuyor. Yavaşçay, “Emirgan semti, 17. yüzyıldan itibaren önemli yapılarla gelişti. Muvakkithane de Ağa Hüseyin Paşa tarafından yaptırıldı. Bu yapı, Osmanlı’da bir dönemin önemli işlevlerinden birini üstlenmiştir” şeklinde bilgi veriyor.
DOĞRU KULLANIM TARİHSEL ÖNEM TAŞIYOR
Yavaşçay, İstanbul’da günümüze ulaşan 29 muvakkithanenin hiçbirinin asli işlevinde kullanılmadığını belirtti. “Bu yapılar, sadece kahvehane olarak değil, aynı zamanda bilim ve kültür merkezleri olarak değerlendirilmelidir. Emirgan Muvakkithanesi geçmişte de bir bilim merkeziydi. Bugünse maalesef özel bir işletme tarafından kullanılmakta” ifadelerini kullandı.
GELECEK İÇİN BİR ÇAĞRI
Yavaşçay, "Muvakkithaneler, gençlerin ve çocukların bilimle buluşabileceği alanlar haline dönüştürülebilir. Ancak şu anki durumu, kültürel mirasımız açısından büyük bir kayıp" diyerek, bu yapıların gelecekte nasıl değerlendirileceğine dair bir çağrıda bulundu.
Emirgan Muvakkithanesi’nin, tarihi işlevinden uzaklaşarak bir kahveciye dönüşmesi, hem yerel halk hem de ziyaretçiler için önemli bir tartışma konusu olmaya devam ediyor.
