Milyonlarca çalışanın geleceğini güvence altına alacak, ikinci emeklilik hakkı olarak lanse edilen Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) için merakla beklenen ayrıntılar nihayet netleşti. Emeklilik döneminde, tıpkı Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) gibi ek bir gelir imkanı sunacak olan TES, Kahramanmaraş dahil tüm Türkiye'deki çalışanların maaşlarında "zorunlu birikim" dönemini başlatıyor.
TES'İN TARİHSEL ARKA PLANI VE YENİDEN GÜNDEME GELİŞİ
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi, aslında yeni bir fikir değil. İlk kez bundan iki yıl önce, 2023'te Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın açıkladığı Orta Vadeli Program (OVP) ile gündeme gelmişti. Aradan geçen zamanın ardından, Cumhurbaşkanı ve AK Parti lideri Erdoğan, geçtiğimiz Pazar günü AK Parti'nin 8. Olağan Kurultayı'nda TES'i bir kez daha duyurarak konuya yeniden dikkat çekti. Bu yıl içinde yürürlüğe girmesi beklenen ve "ikinci emeklilik maaşı" vadeden TES'in detayları, Kahramanmaraşlı çalışanlar başta olmak üzere tüm Türkiye'de büyük bir merak uyandırdı.
TES'İN AMACI VE KAPSAMI: KAHRAMANMARAŞ'TA EMEKLİLİKTE REFAH DÖNEMİ
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi'nin temel amacı, emeklilik döneminde çalışanların gelirlerinde yaşanacak olası düşüşleri engellemek ve refah seviyelerini korumak. Bu sistem sayesinde, Kahramanmaraşlı çalışanlar da dahil olmak üzere tüm çalışanlar, iki ayrı emekli maaşı alma fırsatına kavuşacak. Sabah gazetesinde yer alan bilgilere göre, sisteme tüm çalışanlar dahil olabilecek. Hatta, daha önce emekli olmuş ancak çalışmaya devam edenler bile bu sistemle ikinci bir emeklilik hakkı elde edebilecekler.
SİSTEMİN İŞLEYİŞİ: ÜÇLÜ KATKI MODELİ
Çalışanlar, mevcut Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) sistemine ek olarak ikinci bir prim ödeme sistemine dahil olacaklar. Bu sayede, hem SGK primleri hem de TES primleri eş zamanlı olarak birikecek. Mevcut Otomatik Katılım Sistemi'ne (OKS) benzer bir yapıya sahip olacak bu yeni sistemde, birikimler çalışanların bireysel hesaplarında toplanacak. Ancak, OKS'den farklı olarak TES'e katılım zorunlu olacak ve belirli bir süre sonunda emeklilik hakkı kazanılacak.
Sistemin finansmanı ise üçlü bir katkı modeliyle sağlanacak. Çalışanlar, brüt maaşlarının en az yüzde 3'ünü sisteme yatırırken, işverenler de aynı oranda katkıda bulunacak. Ayrıca, devlet de yatırılan prim miktarının yüzde 30'u kadar ek bir katkı sağlayacak.
EMEKLİLİK ŞARTLARI VE KIDEM TAZMİNATI İLE ENTEGRASYON
Mevcut emeklilik sisteminde 10 yıl ve 56 yaş şartı aranırken, 2000 sonrası işe girenler için SGK'da 7 bin gün prim ve kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaş şartı bulunuyor. TES, SGK'dan tamamen ayrı bir sistem olarak işleyecek ve emekliler SGK'dan aylıklarını almaya devam ederken, TES'te biriktirdikleri ek ödemelerle emeklilik gelirlerini artırabilecekler.
Sistem, işverenlerin de katkısını içerdiği için kıdem tazminatı ile entegre edilecek. Bu sayede, kıdem tazminatı fonu benzeri bir yapı kurulacak ve işverenler, kıdem tazminatlarını her ay çalışanların hesaplarına yatıracaklar. Birikimler, belirli şartlar dışında kullanılamayacak ve çalışanlar iş değiştirse bile birikimlerini yeni iş yerlerine taşıyabilecekler. Ayrıca, ev alma, evlilik veya hastalık gibi özel durumlarda birikimlerin bir kısmı kullanılabilecek.
KIDEM TAZMİNATI HESAPLAMASI VE GÜVENCE
Kıdem tazminatı hesaplaması, mevcut durumda en az 1 yıl çalışan ve işten kendi isteği dışında çıkarılan işçiler için her yıl bir brüt maaş olarak belirleniyor. Bu miktar, aylık maaşın yüzde 8.33'üne denk geliyor. Yeni sistemde, çalışanın kendi hissesi olan yüzde 3'e ek olarak işverenin tazminat katkısı olan yüzde 8.33 de eklenecek ve toplamda aylık maaşın yüzde 11.33'ü kadar birikim sağlanacak.
Sistemin en önemli avantajlarından biri de kıdem tazminatı alamama sorununu ortadan kaldıracak olması. Her çalışan, işten ayrılma şekli ne olursa olsun kıdem tazminatını garanti altına alacak. Sistemin güvencesi devlet olacak ve kıdem tazminatı konusunda herhangi bir mağduriyet yaşanmayacak.
KAHRAMANMARAŞ VE TÜRKİYE İÇİN YENİ BİR DÖNEM
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi'nin hayata geçmesiyle birlikte, Kahramanmaraşlı çalışanlar başta olmak üzere tüm Türkiye'de yeni bir dönem başlayacak. Emeklilikte refah seviyesinin artması, ekonomik güvencenin sağlanması ve kıdem tazminatı sorunlarının çözülmesi, bu sistemin en önemli kazanımları olacak.
