CDS Primi Nedir?
CDS, İngilizce “Credit Default Swap” anlamına gelmekle birlikte Türkçesi “Kredi Temerrüt Riski” anlamı oluşturan bir ekonomik terimdir. Aslında bu kavram çok basit bir anlam ile sigorta satın alma işlemi oluşturmaktadır. Genel çerçevede bir ülke hazinesi tarafından veya özel bir şirket tarafından yurt dışında gerçekleştirilen borçlanma senedinin karşısında satın alınan sigorta şeklinde bir mantığı bulunmaktadır.
CDS için bir örnek verilmesi gerekirse, Türkiye bir dış borçlanma gerçekleştirdiğinde ve vadesi geldiğinde bu borcu ödeyemediğinde, bu borç senedini satın almış olan bir şirket veya banka alacaklıya Türkiye yatırım bankası ödeme yapmasa dahi ödeme yükümlülüğü ile bu borcu öder. Bu durumda CDS yüksek olduğunda, yatırımcı daha yüksek bir risk yaşar. Ancak risk ne kadar düşük olursa, CDS seviyesi de o miktarda daha düşük olur. İşte bu durumda risk seviyesi yükselirse, kredi temerrüt riski primi yükselişi ile karşılaşılır.
CDS priminin ani yükseldiği anlarda özellikle forex piyasalarında aşırı oynaklık yaşanabilmektedir. Ani olarak gerçekleşebilen hızlı hareketleri kazanca çevirebilmek için forex piyasası yatırımcılar tarafından tercih edilmektedir. Forexte yatırımcıların bu tarz ani hareketleri değerlendirebilmeleri için tecrübeleri olmalaarı gereklidir ve tecrübe demo hesapta kazanılabilir. Bu nedenle Lordxf veya benzeri bir kurum üzerinden gerçek hesap açmadan önce demo hesapta kendinizi geliştirmeyi deneyebilirsiniz.
CDS Primi Ne İfade Eder?
CDS sisteminin sonucunda risk ile bağlantılı olarak görülen CDS primi, hem ekonomik hem siyasal risk yönetimi karşısında şekil alan bir değerdir. Kredi temerrüt risk primi olarak da adlandırılabilecek bu değer, her saat değişim gösterebilir. Genellikle her ülke için kredi notlarından etkilenen ve buna bağlı olarak sürüklenen bir kaynak şeklinde hareket gösterir. Özellikle ülkemizde 2008 küresel krizinden sonra kredi derecelendirme kuruluşları CDS endekslerini daha fazla inceleme altına almış olduğu için daha önemli bir hale gelmiştir.
CDS sözleşmeleri; yatırımcılar ile başka bir yatırımcının kredi riskini takas etmesi işlevini sağlayan türev sözleşmelerdir. Bu sözleşmeler, kredi piyasasında çok sık kullanılır ve çoğu zaman sabit getiri gösteren ürünlerin risklerini azaltır. Ayrıca bu sözleşmeler tezgah üstü piyasalarda işlem gösterir.
Türkiye'nin CDS Primi Kaçtır?
Temel olarak CDS, kredi riskini ortaya çıkardığı için bir ülkede CDS değerleri yüksekse, riskin yüksek olduğunu da ifade eder. Temel olarak CDS primi bağlamında ödenen faiz miktarı ise alacağın ödenmeme riskini kabul etmenin bir bedeli olarak görülür ve ülke risklerini ifade eden bir göstergedir. CDS hesaplaması için her 100 puan karşılığında %1 faiz oranı elde edilir. Yani örnek olarak CDS değeri 100 görünüyorsa, bu borç için ödenen sigorta prim oranı da %1 anlamına gelir.
Türkiye'nin CDS primi ise 15 Temmuz darbe girişimi sonrasında önemli bir değişim göstermiş ve 2019 yılında yaşanan Rahip Brunson olayı gibi olaylar sonrasında da çok yüksek bir seviyeye kadar ulaşmıştır. Bu durumların ardından Türkiye CDS primi, 577 puan gibi bir değer dahi almıştır. Bu değer 2020 yılında ise 500 puana doğru yaklaşarak biraz düşüş göstermiş olsa da yine de Türkiye dünya genelinde en kırılgan ekonomilerden biri olarak kabul edilmektedir. Aslında son 5 yıllık CDS primi Türkiye'de son yıllarda yaşanan ekonomik gelişmeler ve ilerleme ile birlikte 400 değeri üzerinden 230 gibi bir değere kadar ulaşmışken, Ortadoğu'da ve dış politika alanında yaşanan sıkıntılar ve ayrıca koronavirüsün ekonomide yarattığı sorunlar tekrar 500 üzerine yükselmesine neden olmuştur.
