Osmanlı’dan Cumhuriyet’e uzanan askeri kariyeriyle Türkiye’nin ilk Genelkurmay Başkanı olan Mareşal Fevzi Çakmak, hem cephede hem fikir dünyasında iz bırakan bir devlet adamıdır.
FEVZİ ÇAKMAK KİMDİR?
Fevzi Çakmak, 12 Ocak 1876’da İstanbul’un Cihangir semtinde dünyaya geldi. Genç yaşta askeri akademilerde eğitimini tamamladıktan sonra Osmanlı ordusunun çeşitli cephelerinde görev aldı. Balkan Savaşları, Trablusgarp ve I. Dünya Savaşı’nda stratejik roller üstlendi. Cumhuriyet’in ilanını takip eden dönemde, 1920’den itibaren Mustafa Kemal Paşa’nın yanında yer aldı ve Milli Savunma Vekili olarak görev aldı. 1923’te Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Genelkurmay Başkanı oldu, bu görevi 1944’e kadar sürdürdü. 1934’te mareşal rütbesi aldı ve 10 Nisan 1950’de İstanbul’da hayatını kaybetti.
FEVZİ ÇAKMAK’IN ASLEN NERELİ OLDUĞU?
Fevzi Çakmak, İstanbul’da doğdu. Ancak ailesinin Rize kökenli olduğu bilinir. Babası Osmanlı ordusunda görev yapmış bir askerdi; bu aile geçmişi, Çakmak’ın askerî disiplin içinde yetişmesinde rol oynadı.
ASKERÎ GÖREVLERİ VE DEVLET İÇİN ROLLERİ
Fevzi Çakmak, Osmanlı döneminde birçok cephede komuta etti; savaşlar ve mücadeleler sırasında askeri yönetim becerilerini öne çıkardı. Mondros Mütarekesi sonrasında kısa bir süre Harbiye Nazırlığı görevini üstlendi. Kurtuluş Savaşı yılımda ve sonrasında, Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti tarafından Millî Müdafaa Bakanlığı’na getirildi. Ardından Genelkurmay Başkanlığı makamına atandı ve Türk Silahlı Kuvvetleri’ni modern bir kurumsal yapıya taşımada aktif rol oynadı. 24 yıllık bu görev süresinde, Cumhuriyet’in askeri yapısını şekillendirdi.
Görev süresi sona erdikten sonra politikaya katıldı. Demokrat Parti kurucu kadrosunda yer aldı, sonra ayrılarak 1946’da Millet Partisi’nin fahri başkanlığını üstlendi.
İÇİNDEKİ ZAMAN VE ÖLÜMÜ
Fevzi Çakmak, 10 Nisan 1950’de İstanbul’da 74 yaşında hayatını kaybetti. Eyüpsultan Mezarlığı’na defnedildi. Milletin hafızasında “devlet büyüğü” unvanıyla yer aldı; Türk askeri tarihi ve devlet geleneği içinde saygın bir figür olarak anılmaktadır.
