"Dayanıklı Şehirler" temasıyla düzenlenen 9. Şehir Araştırmaları Kongresi'nde, 6 Şubat depremlerinin 11 şehirden tüm Türkiye'ye yaydığı afet göçüyle ilgili çarpıcı veriler sunuldu. Afet nedeniyle yer değiştirmek zorunda kalanların sosyal sorunları derinlemesine incelenirken, Türkiye genelindeki hareketliliğin 3 milyon kişiyi aştığı belirtildi.
ASRIN FELAKETİ, GÖÇ DALGASINI TETİKLEDİ
Asrın felaketinin ardından yaşanan dram, 9. Şehir Araştırmaları Kongresi'nde bir kez daha gündeme geldi. Cumhurbaşkanlığı Yerel Yönetim Politikaları Kurulu ve Alman İşbirliği Kurumu işbirliğiyle düzenlenen "Dayanıklı Şehirler ve Toplum" kongresinde, 6 Şubat depremlerinin yarattığı birçok sorunla birlikte afet göçmenlerinin durumu da ele alındı. Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) 2023 yılı göç istatistiklerine göre, Türkiye'de 3 milyon 450 bin 953 kişi yer değiştirdi. Depremin hemen ardından yapılan resmi açıklamalarda, illerinden göç edenlerin sayısının 3,3 milyon olduğu ve bunlardan 800 bininin kendi köylerine döndüğü belirtilmişti. Kongre sonrası hazırlanan ve akademik özetlerden oluşan kitapçığın, belediyelere yönelik uzmanlaşmış bir rehber niteliğinde olduğu vurgulandı.
KAHRAMANMARAŞ VE DİĞER İLLERDE GÖÇ HAREKETLİLİĞİ
İlk göç dalgası kalıcı olmasa da, ilerleyen yıllarda afet göçmenlerinin sayısı ve kesin verileri henüz netlik kazanmadı. Araştırmada, Türkiye genelinde en çok göç alan illerin İstanbul, Ankara ve İzmir olduğu görülürken, 6 Şubat depremlerinde en büyük yıkımı yaşayan Hatay'ın göç verme konusunda üçüncü sırada yer aldığı belirlendi. Deprem bölgesinden en çok göç veren iller ise Hatay (164 bin 247), Malatya (102 bin 621), Kahramanmaraş (82 bin 119) ve Adıyaman (48 bin 372) olarak kayıtlara geçti.
İSTANBUL, GÖÇÜN MERKEZİ HALİNE GELDİ
Dr. Öğr. Üyesi Seda Yurtcanlı Duymaz'ın sunduğu bildiride, göçün en önemli hedef şehri olan İstanbul'la ilgili çalışmalar yer aldı. İstanbul'un deprem ve göç konusundaki konumu, "6-7 Şubat 2023 depremleri sonrası nüfus hareketliliği, tahliye ve göç olguları bağlamında olası yeni deprem senaryolarına ışık tutma yönünden "keşfedici-açıklayıcı örnek olay" olarak kabul edildi. Temmuz-Ağustos 2023 tarihleri arasında yapılan ek saha araştırması, depremden etkilenen ve deprem sonrası göç alan bölgelerde doğrudan gözlem ve derinlemesine görüşmelere dayandı" ifadeleriyle açıklandı. İstanbul'daki afet ve göç yönetimiyle ilgili birimlerde çalışan bürokratlar, politikacılar, uzmanlar ve sivil toplum temsilcileriyle görüşmeler yapıldığı bilgisi verildi.
SURİYELİ DEPREMZEDELERİN DURUMU
6 Şubat depremlerinden Türkiye'nin güneyindeki illerle birlikte Suriye'nin kuzeyi de etkilendi. Kongrede sunulan bildirilerde, Suriyeli göçmenlerle ilgili yapılan çalışmalar da yer aldı. Arş. Gör. Dr. Damla Karagöz ve Doç. Dr. A. Burak Büyükcivelek'in imzaladığı bildiride, Türkiye'de 1.7 milyonu geçici koruma altındaki Suriyeli göçmenler olmak üzere, 9.1 milyondan fazla insanın doğrudan etkilendiği belirtildi. Göç İdaresi Başkanlığı'nın, kayıtlı oldukları ilin dışına çıkamayan geçici veya uluslararası koruma statüsündeki Suriyeli göçmenler için seyahat yasağını geçici olarak kaldırdığı ve bu durumun zorunlu ikincil göçe ve yeniden yerinden edilmeye neden olduğu bilgisi paylaşıldı.
