Ekonomik dalgalanmaların ve alım gücündeki düşüşün etkisiyle Türkiye'deki bireylerin finansal yükümlülükleri giderek artıyor. ING Türkiye'nin son "Türkiye'nin Birikim Alışkanlıkları İncelemesi" sonuçları, bu durumun vahametini gözler önüne seriyor. Verilere göre, Türkiye genelinde vatandaşların yüzde 57'si borç sarmalında. En çok kullanılan borçlanma aracı ise yüzde 43 ile kredi kartları olarak öne çıkıyor. Bankalararası Kart Merkezi'nin (BKM) yayınladığı veriler de bu durumu destekler nitelikte; kartlı harcamaların yüzde 66 gibi çarpıcı bir oranda artarak 1.6 trilyon TL'ye ulaşması, tüketicilerin finansal alışkanlıklarındaki değişimleri gözler önüne seriyor.
VATANDAŞLARIN FİNANSAL YÜKÜMLÜLÜKLERİNDE ENDİŞE VERİCİ ARTIŞ
ING Türkiye'nin 2024 Temmuz-Eylül dönemini kapsayan "Türkiye'nin Birikim Alışkanlıkları İncelemesi", finansal yükümlülükler konusunda endişe verici bir tablo çiziyor. Araştırma sonuçlarına göre, Türkiye'de borcu olan bireylerin oranı yüzde 57'ye yükselmiş durumda. Cinsiyet bazında incelendiğinde, kadınların yüzde 58'i, erkeklerin ise yüzde 56'sı borçlu olduğunu belirtiyor. Birikim yapabilenlerin yüzde 53'ü, birikim yapamayanların ise yüzde 62'si borçlu durumda, bu da finansal zorlukların geniş kitleleri etkilediğini gösteriyor.
KREDİ KARTLARI EN ÇOK TERCİH EDİLEN BORÇLANMA ARACI
Finansal yükümlülük araçları incelendiğinde, kredi kartları yüzde 43'lük oranla ilk sırada yer alıyor. Bunu, yüzde 14 ile banka kredileri ve yüzde 10 ile yakın çevreden alınan borçlar takip ediyor. Borçlu bireylerin yüzde 79'u, gelirlerinin yüzde 30'undan daha azını borç ödemelerine ayırdıklarını ifade ediyor.
Türkiye'de her iki kişiden biri birikim yaptığını belirtirken, birikim yapanların yüzde 72'si düzenli olarak birikim yaptığını söylüyor. Ancak, birikim yapamayanların yüzde 59'u gelir yetersizliği nedeniyle birikim yapamadıklarını vurguluyor.
EN GÖZDE YATIRIM ARAÇLARI
- Altın, değerli taşlar ve kıymetli maden hesapları (yüzde 52)
- Türk Lirası vadeli mevduat hesapları (yüzde 24)
- Yastık altı döviz ve nakit Türk Lirası (yüzde 20)
MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOĞUNDA YÜKSELİŞ
Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın verilerine göre, 2025 Ocak ayı itibarıyla merkezi yönetim borç stoku 9.6 trilyon TL'ye ulaşmış durumda.
- İç borç stoku: Aylık yüzde 5.2, yıllık yüzde 54.9 artarak 5.2 trilyon TL'ye yükseldi.
- Dış borç stoku: Aylık yüzde 1.5, yıllık yüzde 20.7 artışla 4.4 trilyon TL'ye ulaştı.
KARTLI HARCAMALARDA REKOR ARTIŞ
BKM'nin 2025 Ocak ayı verileri, Türkiye'deki kredi kartı sayısının 130.2 milyona, banka kartı sayısının 195.6 milyona ve ön ödemeli kart sayısının 113.1 milyona ulaştığını gösteriyor.
Bu kartlarla yapılan harcamalar, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 66 oranında artarak 1.6 trilyon TL'ye yükseldi.
- Kredi kartı harcamaları: 1 trilyon 366 milyar TL (yüzde 69 artış)
- Banka kartı harcamaları: 207.8 milyar TL (yüzde 47 artış)
- Ön ödemeli kart harcamaları: 32.4 milyar TL (yüzde 78 artış)
Ocak ayında 1.58 milyar adet kartlı ödeme işlemi gerçekleşti. Bu işlemlerin 913.2 milyonu kredi kartı, 538.1 milyonu banka kartı, 125.9 milyonu ise ön ödemeli kartlarla yapıldı.
Türkiye'de vatandaşların finansal yükümlülükleri artarken, birikim yapabilenlerin sayısı sınırlı kalıyor. Kartlı harcamalardaki artış ve borç stokundaki yükseliş, ekonomik dengelerin hassasiyetini açıkça ortaya koyuyor.
