Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Eylül ayı üretici ve market fiyatlarına ilişkin önemli değerlendirmelerde bulundu. Kahramanmaraşlı çiftçilerin de yakından takip ettiği bu analiz, hem artan girdi maliyetlerini hem de üretici-market fiyat makasındaki çarpıcı durumu gözler önüne serdi. Bayraktar'ın açıklamaları, tarımsal üretimin sürdürülebilirliği ve nihai tüketiciye yansıyan pahalılık konularında dikkatleri Kahramanmaraş'ın verimli topraklarına çevirdi.
TARIMSAL ÜRETİMDE YÜKSELEN MALİYETLER ZORLUYOR
Tarımsal üretimin temel direği olan girdi maliyetlerindeki yükseliş, Kahramanmaraş’taki üreticileri de etkiledi. Bayraktar, gübre fiyatlarında önemli artışlar yaşandığını bildirdi. Ağustos ayına kıyasla 20.20 kompoze gübresinin fiyatı yüzde 2,1, DAP ve amonyum nitrat gübresinin fiyatı yüzde 1,3, amonyum sülfat gübresinin fiyatı ise yüzde 1,2 oranında yükseldi. Sadece ÜRE gübresinin fiyatı yüzde 2,9 gerileme kaydetti.
Mazot fiyatları çiftçinin cebini en çok yoran kalemlerden biri oldu. Aylık bazda yüzde 4,4, yıllık bazda ise tam yüzde 31,3 yükselen mazot, Kahramanmaraşlı çiftçinin üretim yükünü artırdı. Ayrıca, besi yemi yüzde 4,1, süt yemi ise yüzde 3,1 zamlandı. Elektrik fiyatları yıllık yüzde 12,8, tarım ilacı fiyatları ise yüzde 14,9 oranında zam görerek girdi maliyetlerindeki genel artışı destekledi.
ÜRETİCİDEN TÜKETİCİYE REKOR FİYAT FARKI: PATATES ZİRVEDE
Eylül ayında üretici ile market fiyatları arasındaki fark, endişe verici boyutlara ulaştı. Kahramanmaraşlı çiftçinin emeği, market rafında katlanarak pahalandı. Bayraktar, bu makasın en çok patateste açıldığını belirterek, "Patatesteki fiyat farkı yüzde 335,5 oldu" açıklamasını yaptı.
Patatesteki devasa farkı, kabak (yüzde 308,7), marul (yüzde 250,4), patlıcan (yüzde 227,9) ve havuç (yüzde 218,3) takip etti. Rakamlar, üreticiden çıkan ürünün ne kadara satıldığını net biçimde gösteriyor:
-
Üreticinin 4,38 TL’ye sattığı patates, markette 19,08 TL’ye ulaştı.
-
11,38 TL olan kabak, 46,49 TL etiketine sahip oldu.
-
18,14 TL olan marul, 63,58 TL’ye alıcı buldu.
-
13,38 TL olan patlıcan, 43,85 TL’ye satıldı.
-
13,50 TL olan havuç ise 42,96 TL oldu.
MARKET RAFLARINDA MARUL EN ÇOK ZAMLANAN ÜRÜN
Market fiyatları cephesinde de yükseliş rüzgarı esti. Eylül ayında marketlerdeki 36 ürünün 29'unun fiyatı yükseldi. En yüksek artış ise yüzde 65,1 ile marulda görüldü. Marulu, yüzde 54 ile sivri biber, yüzde 38,8 ile kabak, yüzde 37,7 ile patates ve yüzde 20,1 ile yeşil soğan izledi.
Öte yandan, fiyatı en çok düşen ürün yüzde 42,7 ile limon oldu. Limonun ardından havuç, yeşil fasulye, tavuk eti ve toz şeker fiyatlarındaki düşüşle dikkat çekti.
ÜRETİCİ FİYATLARINDA FINDIK ARTIŞTA BAŞI ÇEKTİ
Üretici tarafında fiyat artışı en çok fındıkta yaşandı. Yüzde 73,7 oranındaki bu artışı, yüzde 70,1 ile sivri biber, yüzde 35,8 ile kabak, yüzde 33 ile marul ve yüzde 29,4 ile kuru incir takip etti. Kahramanmaraş’ta yetişen ürünler de bu genel artış eğiliminden etkilendi.
Fiyatı düşen ürünlerde ise yüzde 26,9 ile limon ilk sırada yer aldı. Yeşil fasulye, kuru fasulye, maydanoz, patates ve nohut da üretici elinde fiyatı gerileyen diğer ürünler oldu.
