Erzurum’un Oltu ilçesinde, yüzyıllardır süregelen geleneksel yöntemlerle çıkarılan ve işlenen Oltu Taşı, bugün hala zanaatkârların ellerinden şekil buluyor. Hem doğal hem de kültürel miras olarak büyük bir öneme sahip olan bu değerli taş, hem yerel hem de uluslararası pazarlarda büyük ilgi görüyor. Oltu Taşı, hem estetik hem de fonksiyonel olarak önemli bir yere sahip olmasının yanı sıra, işlenmesi ve saklanması gereken bir taş olması nedeniyle ustalarının emeklerini gerektiriyor.

OLTU TAŞI NASIL ÇIKARILIR VE İŞLENİR?

Oltu Taşı, Erzurum'un Oltu ilçesinde yer altından zor şartlar altında çıkarılır. Bu süreç, doğrudan yer altındaki galerilerden taşın çıkarılmasıyla başlar ve taşın nemli ortamda saklanması gerekliliği nedeniyle özel koşullarda devam eder. Taş çıkarıldığında oldukça yumuşaktır ve hava ile temas ettiği anda sertleşmeye başlar. Bu yüzden taş, işlenene kadar nemli bir ortamda tutulur. Ustalar, taşın dokusunu kaybetmeden düzgün bir şekilde işlemek için büyük bir sabır ve dikkatle çalışır. Bu işlem, taşın yumuşaklığına zarar vermemek için su ile yapılır ve taş ustaları taşın şekil alması için el çarkını kullanır.

GELENEKSEL YÖNTEMLERLE OLTU TAŞI SANATI

Oltu Taşı’nı işlemek büyük bir sabır ister. Yumuşak olan taş, zeytinyağı ve tebeşir tozu kullanılarak cilalanır ve birçok farklı süs eşyasına dönüştürülür. Kolye, küpe, yüzük gibi aksesuarların yanı sıra, özellikle erkeklerin vazgeçemediği Oltu Taşı tesbihleri de oldukça popülerdir. Bu tesbihler, işlendikçe daha da parlamakta ve değer kazanmakta olup, bu geleneksel el işçiliği, sadece Türkiye sınırları içinde değil, yurtdışında da ilgi görmektedir.

OLTU TAŞININ TARİHİ VE ÖZELLİKLERİ

Oltu Taşı, tarihi olarak Bronz Çağı’na kadar uzanır. Zengin Romalılar’ın mücevherlerinde kullanılan bu taş, zamanla pek çok farklı uygarlığın süs eşyalarında yer almıştır. Bugün bile Ortaçağ’dan kalma tesbihler, heykeller ve kutsal emanet sandıkları gibi birçok tarihi eser, bu değerli taştan yapılmıştır. Oltu Taşı, fosilleşmiş reçine veya ağaç gövdesinden oluşan, siyah renkte bir linyit türüdür. Hava ile temas ettiği anda sertleşen yapısı, onu işlemek için ayrı bir zanaatkârlık gerektiren bir malzeme yapar.

OLTU TAŞI VE KÜLTÜREL ÖNEMİ

Erzurum ve çevresinde çıkarılan bu taş, sadece yerel bir endüstri değil, aynı zamanda bir kültürel miras olarak da büyük bir öneme sahiptir. Oltu Taşı, geleneksel el işçiliği ve kültürel bağlarla birlikte, Türkiye’nin zengin doğal kaynaklarının ve tarihsel mirasının bir sembolüdür. Erzurum, coğrafi işaretli Oltu Taşı ile bu kültürel mirası koruyarak, bu taşın üretimi ve işlenmesi konusunda önemli bir merkez haline gelmiştir.

2025'in ilk Kültür Sanat Sezonu açılıyor: O tarihte başlayacak! 2025'in ilk Kültür Sanat Sezonu açılıyor: O tarihte başlayacak!

OLTU TAŞININ AYIRT EDİCİ FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ

Oltu Taşı’nın fiziksel özellikleri onu diğer taşlardan ayıran önemli bir faktördür. Zengin bir karbon içeriğine sahip olan bu taş, 3 sertlik derecesine sahip olup, hava ile temas ettiğinde sertleşme gösterir. Farklı renk tonlarında bulunabilen Oltu Taşı, genellikle siyah, koyu kahverengi veya nadiren gri ve yeşilimsi renklerde çıkar. Elektriklenme özelliği sayesinde hafif cisimleri kendine çeker. Aynı zamanda sürtünme ile yanmaya başladığında, geriye bir miktar kül bırakır. Yumuşak bir yapıya sahip olduğu için kolayca işlenebilir ve zamanla daha dayanıklı hale gelir.

BİR DOĞAL HAZİNE: OLTU TAŞI’NIN GELECEĞİ

Oltu Taşı, zanaatkarların elinde şekil bulmaya devam ederken, doğal kaynakların sınırlı olması nedeniyle de bu taşın üretimi ve çıkarılması giderek daha zor hale gelmektedir. Ancak, geleneksel yöntemlerle bu taşın işlenmesi ve korunması, aynı zamanda yerel ekonomi için büyük bir fırsat sunmaktadır. Oltu Taşı’nın geleceği, hem kültürel mirası koruma hem de ekonomik değer yaratma açısından büyük bir potansiyele sahiptir. Bu değerli taş, geleneksel işçiliği ve modern pazar taleplerini birleştirerek, uzun yıllar boyunca sürecek bir sanatın ve üretimin temellerini atmaktadır.

Kaynak: İHA