Ramazan ayı, Müslümanlar için sadece oruç tutma ve ibadet etme zamanı değil, aynı zamanda paylaşmanın, yardımlaşmanın ve hayır işlerinin de yoğun olarak gerçekleştirildiği bir dönemdir. Bu mübarek ayda zekât ve fitre gibi mali ibadetler, büyük bir önem taşır. Ancak zekât hakkında merak edilen pek çok soru vardır. Zekât sadece Ramazan ayında mı verilir? Zekât kimlere verilir ve nasıl hesaplanır?
RAMAZAN’DA ZEKÂT VERMEK ZORUNLU MU?
İslam’da zekât, bir malın üzerinden bir yıl geçtikten sonra ve belirli bir nisap miktarına ulaştığında verilmesi gereken bir ibadettir. Dolayısıyla zekâtın sadece Ramazan ayında verilmesi zorunlu değildir. Ancak Ramazan ayında yapılan her ibadetin sevabı kat kat arttığı için, birçok Müslüman bu mübarek ayda zekât vermeyi tercih etmektedir. Yani, Ramazan ayında zekât vermek, faziletli bir davranış olsa da, zorunlu değildir.
RAMAZAN’DA ZEKÂT KİMLERE VERİLİR?
İslam’a göre zekât, belirli sınıflara verilen bir yardımdır. Tevbe Suresi’nin 60. ayetinde bu sınıflar açıkça belirtilmiştir:
Fakirler: Temel ihtiyaçlarını karşılayamayanlar
Miskinler: Hiç geliri olmayanlar
Borçlular: Borçlarını ödemekte zorlananlar
Yolda kalanlar: Yolculuk esnasında ihtiyaç sahibi olanlar
Köle ve esirler: (Günümüzde geçerliliğini yitirmiştir)
Allah yolunda olanlar: Cihad, eğitim veya hayırlı işlerle uğraşanlar
Zekât toplayıcıları: Devlet ya da yetkili kurumlar tarafından görevlendirilenler
Mühtediler: İslam’a yeni giren ve maddi desteğe ihtiyaç duyanlar
RAMAZAN’DA ZEKÂT Mİ, FİTRE Mİ VERİLİR?
Ramazan ayında hem zekât hem de fitre verilebilir. Ancak bu iki kavram arasında önemli farklar bulunmaktadır:
Zekât: Maddi durumu iyi olan her Müslümanın, yılda bir kez vermesi gereken farz bir ibadettir.
Fitre (Fıtır Sadakası): Ramazan’ın sonuna kadar verilmesi gereken ve kişinin temel gıda ihtiyacını karşılayacak miktarda olması gereken sadakadır. Fitre, her Müslüman için farz olup, kişi, bakmakla yükümlü olduğu kişiler adına da fitre verir.
RAMAZAN’DA ZEKÂT NASIL HESAPLANIR?
Zekât, genellikle mal varlığının %2.5’i (40’ta 1) oranında hesaplanır. Zekât hesaplama süreci şu şekilde yapılır:
1. Mal varlığı: Altın, gümüş, nakit para, ticaret malları ve yatırım araçlarının toplam değeri belirlenir.
2. Borçlar: Varsa, borçlar düşülerek net mal varlığı hesaplanır.
3. Nisap miktarı: Net mal varlığı, yaklaşık 85 gram altına eşdeğer bir paraya ulaşmışsa ve üzerinden bir yıl geçmişse, zekât vermek gerekir.
4. Zekât oranı: Net mal varlığının %2.5’i kadar zekât hesaplanır.
ZEKÂT VERMENİN FAZİLETİ NEDİR?
Zekât, İslam’ın beş temel şartından biri olup, hem bireysel hem de toplumsal düzeyde büyük öneme sahiptir. Zekât vermek, toplumda gelir dağılımını dengeler, sosyal adaleti sağlar ve ihtiyaç sahiplerine destek olur. Ramazan ayında verilen zekâtın sevabı daha fazladır, çünkü bu mübarek ayda yapılan her ibadet daha yüksek bir karşılık bulur. Bu nedenle, birçok Müslüman zekâtını Ramazan ayında vererek hem dini sorumluluğunu yerine getirir hem de sevabını artırır.
Ramazan, hem ruhsal hem de maddi paylaşımın ön plana çıktığı bir aydır ve zekât vermek, hem bireylerin hem de toplumun refahına katkı sağlar.
