İstanbul’da dünya piyasaları, Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) yükselişe geçen mali endişelerin etkisiyle dalgalı bir seyir izliyor. Yatırımcılar, ABD yönetiminin izlediği korumacı ekonomik yaklaşımların küresel etkilerine dair sorularına yanıt arıyor.
MALİ KAYGILAR BORSAYI VURDU
ABD Federal Temyiz Mahkemesi’nin, ülke yönetiminin uyguladığı gümrük vergilerinin büyük bir bölümünü hukuka aykırı ilan etmesiyle başlayan kaygılar, eski Başkan Donald Trump’ın açıklamalarıyla adeta alevlendi. Trump, tarifelerle ilgili kararı Yüksek Mahkeme’ye taşımayı planladıklarını ve hızlandırılmış bir karar talep edeceklerini söyledi. Borsa düşüşünü de bu duruma bağlayan Trump, "Bugün piyasa tarifeleri istediği için borsa düşüyor" ifadelerini kullandı.
Analistler, Yüksek Mahkeme’nin tarifeleri geçersiz sayması durumunda ABD ekonomisinin, gümrük vergilerinden elde ettiği gelirleri iade etmek zorunda kalabileceğini ve bu durumun bütçe açığı kaygılarını artırabileceğini belirtiyor.
TAHLİLLERDEKİ BASKI YÜKSELİYOR
ABD ekonomisindeki mali endişeler, küresel politik belirsizlikler ve enflasyon kaygılarıyla birleşerek tahvil piyasalarında satış baskısını artırdı. ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 4,30’a, Japonya'nın 10 yıllık tahvil faizi ise yüzde 1,63’e tırmandı. Avrupa'da da benzer bir tablo gözlenirken, Fransa'da 10 yıllık tahvil getirisi yüzde 3,58’e, İngiltere'de ise yüzde 4,69’a yükseldi.
Diğer yandan, ABD Merkez Bankası'nın (Fed) bu ay faiz indirimine gitmesine kesin gözüyle bakılırken, artan enflasyon endişeleri, bankanın gelecekteki adımlarına yönelik belirsizlikleri körüklüyor. Bu durum, yatırımcıların karar alma süreçlerini doğrudan etkiliyor.
GÖZLER FED BEJ KİTAP’TA
Piyasalardaki bu hareketliliğe ek olarak yatırımcılar, Cuma günü açıklanacak olan ABD tarım dışı istihdam verisini merakla bekliyor. Bugün yayımlanacak olan Fed’in Bej Kitap raporu ise, ABD ekonomisinin mevcut durumu hakkında daha detaylı bilgiler sunmasıyla yatırımcılar için büyük önem taşıyor.
Nobel ödüllü ekonomistler de dahil olmak üzere önde gelen isimler, Fed Yönetim Kurulu Üyesi Lisa Cook'un görevden alınma girişiminin merkez bankasının bağımsızlık ilkesini zedelediğini vurguladı ve hükümete, ekonomik yönetimi koruyan yasalara ve normlara sahip çıkma çağrısı yaptı.
Makroekonomik veriler cephesinde, ABD Tedarik Yönetim Enstitüsü'nün (ISM) imalat sanayi PMI, Ağustos’ta 48,7’ye yükselmesine rağmen beklentilerin altında kalarak sektördeki daralmanın devam ettiğini gösterdi. İnşaat harcamaları da Temmuz ayında yüzde 0,1 oranında azaldı.
ONS ALTIN TARİHİ ZİRVELERİ GÖRDÜ
Bu gelişmelerin ışığında, ABD 10 yıllık tahvil faizi şu sıralarda yüzde 4,28 seviyesinde bulunuyor. Fed’in faiz indirimine yönelik beklentiler, artan mali kaygılar ve küresel politik belirsizlikler, güvenli liman olarak görülen altına olan talebi artırdı.
Ons altın, dün 3 bin 540 dolara yükselerek rekor kırmasının ardından yeni güne 3 bin 547 dolarla başlayarak zirvesini tazeledi. Şu sıralarda ise yüzde 0,5 artışla 3 bin 535 dolardan işlem görüyor.
Dolar endeksi, Fed’in faiz indirimine rağmen küresel ekonomik kaygılarla yeniden yükselişe geçerek günü yüzde 0,7 artışla 98,4 seviyesinde tamamladı ve bugün de 98,5 seviyesinde seyrediyor. Brent petrolün varil fiyatı ise şu sıralarda yüzde 0,3 düşüşle 68,8 dolardan alıcı buluyor.
New York Borsası’nda dün S&P 500 yüzde 0,69, Nasdaq yüzde 0,82 ve Dow Jones yüzde 0,55 oranında değer kaybetti. ABD endeks vadeli kontratları ise yeni güne karışık başladı.
AVRUPA LAGARDE’A KULAK VERİYOR
Avrupa borsalarında satış ağırlıklı bir seyir izlenirken, dikkatler bugün Almanya’da yapılacak bir konferansta konuşma yapacak olan Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde’a çevrildi.
Analistler, Lagarde’ın açıklamalarında küresel ve bölgesel ekonomik gidişatın yanı sıra, ECB’nin gelecekteki adımlarına dair ipuçları aranacağını belirtiyor. Para piyasalarında, ECB’nin 11 Eylül’de faiz oranlarını sabit tutması bekleniyor.
Fransa’daki siyasi gelişmeler de yakından izlenirken, aşırı sağcı Ulusal Birlik (RN) liderleri, 8 Eylül’deki güven oylamasında hükümeti düşürme kararlılığını koruduklarını açıkladı. Fransa Maliye Bakanı Eric Lombard, hükümetin düşmesi durumunda bütçe açığını azaltma planlarından taviz vermek zorunda kalacaklarını söyledi.
Avrupa’da açıklanan verilere göre, Euro Bölgesi'nde yıllık enflasyon Ağustos ayında yüzde 2,1’e yükseldi. Bugün açıklanacak Temmuz ayı Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) verileri de piyasalar tarafından yakından takip edilecek.
Dün Avrupa’da FTSE 100 endeksi yüzde 0,87, FTSE MIB 30 endeksi yüzde 1,61, CAC 40 endeksi yüzde 0,7 ve DAX 40 endeksi yüzde 2,29 değer kaybetti. Avrupa endeks vadeli kontratları ise güne karışık başladı.
ASYA'DA GÜNEY KORE HARİÇ SATIŞ AĞIRLIKLI SEYİR
ABD’deki mali endişelerden kaynaklanan satış baskısı, Asya piyasalarına da yansıdı ve Güney Kore hariç tüm piyasalar eksiye geçti. Japonya tahvil piyasalarında satışlar dikkat çekerken, ülkenin 20 yıllık tahvil faizi 2000 yılından bu yana en yüksek seviye olan yüzde 2,67’ye, 30 yıllık tahvil faizi ise tüm zamanların zirvesi olan yüzde 3,26’ya ulaştı.
Japonya Merkez Bankası (BoJ) Başkanı Kazuo Ueda, Başbakan İşiba Şigeru ile ekonomi ve finans piyasaları hakkında görüştüğünü, BoJ’un faiz artırımına yönelik duruşunda bir değişiklik olmadığını belirtti. Ueda, toplantıda döviz konularının da ele alındığını kaydetti.
Bölgede açıklanan verilere göre, Japonya’da Ağustos ayı hizmet sektörü PMI 53,1’e, bileşik PMI ise 52’ye yükseldi. Çin’de de benzer bir yükseliş yaşandı. Bu verilere rağmen Japonya’da Nikkei 225 yüzde 1, Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 1 ve Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 0,6 değer kaybetti. Güney Kore’de Kospi endeksi ise yüzde 0,1 yükseldi.
YURT İÇİNDE GÖZLER ENFLASYON VERİLERİNDE
Dün satış baskısı altında kalan Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, günü yüzde 3,57 düşüşle 10.877,52 puandan tamamladı. Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası'nda (VİOP) BIST 30 endeksine dayalı ekim vadeli kontrat ise akşam seansında normal seans kapanışına göre yüzde 0,1 yükseldi. Yurt içinde piyasalar bugün açıklanacak olan enflasyon verilerine odaklandı.
Finans’ın anketine göre, 25 ekonomistin Ağustos ayı enflasyon beklentilerinin ortalaması yüzde 1,79 oldu. Beklentiler yüzde 1,50 ile yüzde 2,20 aralığında değişiyor.
Dolar/TL, dün yüzde 0,1 yükselişle 41,1390’dan kapanırken, bugün bankalararası piyasada yüzde 0,1 artışla 41,1650’den işlem görüyor.
Analistler, bugün yurt içinde enflasyon, yurt dışında ise Euro Bölgesi’nde ÜFE, küresel olarak hizmet ve bileşik PMI verileri ile ABD’de JOLTS açık iş sayısı başta olmak üzere yoğun bir veri akışının takip edileceğini belirtiyor. Teknik olarak BIST 100 endeksinde 10.800 ve 10.700 seviyeleri destek, 11.000 ve 11.100 puan ise direnç konumunda bulunuyor.
Piyasalarda bugün takip edilecek başlıca veriler:
- 10.00: Türkiye, Ağustos ayı Tüketici Fiyat Endeksi
- 10.00: Türkiye, Ağustos ayı Yurt içi Tüketici Fiyat Endeksi
- 10.30: Euro Bölgesi, ECB Başkanı Lagarde'ın konuşması
- 10.55: Almanya, Ağustos ayı hizmet sektörü/bileşik PMI
- 11.00: Euro Bölgesi, Ağustos ayı hizmet sektörü/bileşik PMI
- 11.30: İngiltere, Ağustos ayı hizmet sektörü/bileşik PMI
- 12.00: Euro Bölgesi, Temmuz ayı Üretici Fiyat Endeksi
- 14.00: ABD, haftalık mortgage başvuruları
- 17.00: ABD, Temmuz ayı JOLTS açık iş sayısı
- 17.00: ABD, Temmuz ayı fabrika siparişleri
- 17.00: ABD, Temmuz ayı dayanıklı mal siparişleri
- 21.00: ABD, Fed'in Bej Kitabı
