Siirt, Türkiye'nin Güneydoğu Anadolu bölgesinde stratejik konumu ile dikkat çeken bir şehirdir. Siirt, Bitlis, Batman, Şırnak, Mardin ve Van gibi tarihi zenginliklere sahip illerle komşudur. Şehir, 7 ilçesi ve 12 belediyesi ile önemli bir yerleşim merkezidir. Bu ilçeler arasında Baykan, Eruh, Kurtalan, Pervari, Siirt Merkez, Şirvan ve Tillo bulunmaktadır.
SİİRT'İN KÖKLÜ TARİHİ VE DİNİ MİRASI
Siirt, Türklerin Anadolu'da ilk yerleşim yerlerinden biri olma özelliğine sahiptir. Bereketli toprakları, köklü tarihi ve manevi atmosferiyle Siirt, Anadolu'nun önemli şehirlerinden biridir. Şehrin tarihini anlatan önemli bir kaynak, Siirt Kildani Kilisesi Başpiskoposu Adday Şer tarafından yazılan "Siirt Vakayinamesi" adlı kitaptır. Bu eser, şehrin tarihini, dönemindeki sosyal ilişkileri ve çevredeki diğer devletlerle olan etkileşimleri detaylı bir şekilde aktarmaktadır.
SIIRT'İN COĞRAFİ YAPISI VE KÜLTÜREL ZENGİNLİKLERİ
Siirt, 895 metre yüksekliğe kurulmuş olup karasal iklimin etkisi altındadır. Şehrin adının Sami dilinden geldiğine dair düşünceler bulunsa da, bazı kaynaklar Keldani dilinden türediğini ve "kent" anlamına gelen "keert" kelimesinden geldiğini iddia etmektedir. Siirt'in tarihine yapılan araştırmalar, Cilalı Taş Devri'ne kadar uzandığını göstermektedir. 3500 yıl öncesine dayanan Akabe Yolu, Siirt üzerinden geçmektedir. Siirt, aynı zamanda Anadolu'dan Avrupa'ya uzanan İpek Yolu'nun önemli duraklarından biridir.
TARİHİN İZLERİ VE KÜLTÜREL MİRAS: SİİRT'İN SELÇUKLU DÖNEMİ VE OSMANLI YÖNETİMİ
Malazgirt Savaşı'nın ardından Anadolu Selçuklu Devleti, Siirt'e gelmiş ve yerleşmiştir. Bu dönemden günümüze ulaşan en önemli eserlerden biri, Selçukluların etkisi altında inşa edilen Ulu Camii'dir. Ayrıca, Türkmenlerin yerleştiği topraklarda birçok beylik kurulmuş, bu beylikler arasında en güçlü olanı Artuklulardır. Artukluları takip eden Akkoyunlar ise 16. yüzyıla kadar bölgede varlıklarını sürdürmüşlerdir. Osmanlı döneminde Yavuz Sultan Selim'in Çaldıran Seferi ile Siirt, Osmanlı İmparatorluğu'na katılmış ve Cumhuriyet dönemine kadar Bitlis Sancağı'na bağlı kalmıştır.
CUMHURİYET DÖNEMİ VE SİİRT'İN BÜYÜMESİ
Cumhuriyetin ilanıyla birlikte Siirt, büyüyüp gelişerek çevresindeki birçok ilçeyi içine alacak şekilde genişlemiştir. Bu ilçelerden ikisi olan Şırnak ve Batman zamanla şehir statüsü kazanmıştır. Siirt Üniversitesi, şehrin eğitim alanındaki önemini vurgulayan bir diğer faktördür. Şehirde 3 fakülte ve 2 enstitü bulunan üniversite, bölgedeki genç nüfusa eğitim imkânı sunmaktadır.
KÜLTÜR, MİRAS VE LOKAL LEZZETLER: SİİRT'İN BENZERSİZ YÖNLERİ
Siirt, sadece tarihî zenginlikleriyle değil, aynı zamanda kültürü ve mutfak kültürü ile de öne çıkan bir şehirdir. Şehir, birçok türbe ve camiye ev sahipliği yapmış ve önemli âlimler yetiştirmiştir. Tillo ilçesi, geçmişte ilim merkezi olarak önemli bir rol oynamıştır. "Yüksek ruhlar" anlamına gelen Tillo, medreseleriyle bilinir ve tarih boyunca birçok âlime ev sahipliği yapmıştır.
Siirt mutfağı, kendine özgü lezzetleriyle ünlüdür. Tiftik keçilerinin yününden yapılan el işi battaniye, şehrin sembollerinden biridir. Pervari Yaylaları'nda üretilen Pervari balı, şehre özgü tescilli bir lezzettir. Perdepilavı, büryan ve gebole gibi yöresel lezzetler, Siirt mutfağının vazgeçilmezleri arasındadır. Mevsimine denk gelindiğinde bölgede yetişen zivzik narı da deneyimlenmesi gereken bir lezzettir.
SİİRT'İN MİMARİ ÖZELLİKLERİ VE DOĞAL GÜZELLİKLERİ
Siirt, kullanılan bir alçı türü olan cas sayesinde eskiden "beyaz kent" olarak anılmıştır. 2-3 katlı evleri ve "sabad" adındaki tünelleriyle şehir, kendine özgü mimari özelliklere sahiptir. Bizans döneminden kalma kale kalıntılarıyla tarihle iç içe olan şehir, UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde bulunan İsmail Fakirullah Türbesi'ne de ev sahipliği yapmaktadır. Botam Mağaraları ise eski yaşam kalıntıları ve oluşumuyla turistleri cezbetmektedir. Aynı zamanda bu mağaralardan çıkan kaplıca sularıyla, şifa dağıtmaya devam etmektedir.
SİİRT HALKI VE KÜLTÜRÜ
Siirt halkı, yıllar içinde birçok medeniyetin etkisi altında kalmış ancak kendi kültürlerine sıkı sıkıya bağlı kalmıştır. Mahalli Yumurta Bayramı, bölgedeki yıkılan uygarlıklardan kalma Dem Şenlikleri gibi etkinliklerle kültürlerini yaşatmaya devam etmektedirler. Bu etkinlikler, Siirt'in zengin kültürel mirasını ve halkının dayanışma ruhunu yansıtmaktadır.
MERAKEZ İLÇE: TARİH VE KÜLTÜRÜN BİRLEŞİMİ
Siirt'in kalbinde yer alan Merkez İlçe, köklü tarihi ve kültürel zenginlikleriyle dikkat çekiyor. Osmanlı Dönemi'nden günümüze uzanan tarihi dokusu, Ulu Cami ve Saat Kulesi gibi önemli yapılarla yaşatılıyor. Battaniye ve kilim üretimiyle ünlü olan ilçe, doğal güzelliklere de ev sahipliği yapıyor.
TİLLO: TARİHİN VE DİNİN İZİNDE
Tillo İlçesi, tarihi şahsiyetlerin doğup büyüdüğü bir merkez olarak öne çıkıyor. Türbelerle bezenmiş olan ilçe, turistik ışık etkinlikleriyle dikkat çekiyor. Meşhur fıstık üretimiyle bilinen Tillo, Siirt'e kolay ulaşım imkanı sunan minibüsleriyle ziyaretçilere kapılarını açıyor.
PERVARİ: BALIN EŞSİZ LEZZETİ
Balıyla ünlü Pervari İlçesi, Siirt'in en geniş ilçesi olarak öne çıkıyor. Doğal güzellikleri ve dağlarıyla ünlü olan Pervari, fıstık üretimi ve balıyla tanınıyor. Siirt'in en kuzey doğusunda bulunan Pervari, otantik köy yaşamı ve tarihi dokusuyla ilgi çekiyor.
KURTALAN: TARİHİ DOKULARIN IŞIĞI
Siirt'in en eski ilçelerinden biri olan Kurtalan, tarihi kalıntıları ve savaşlara şahitliği ile öne çıkıyor. Gelişen medeniyetle birlikte birçok okula ev sahipliği yapan ilçe, kültürel varlığını koruyor. Kolay ulaşım imkanıyla dikkat çeken Kurtalan, tarih severleri ağırlıyor.
BAYKAN: VEYSEL KARANİ'NİN İZİNDE
Veysel Karani Türbesi'ne ev sahipliği yapan Baykan, yerel kültür etkinlikleriyle ön plana çıkıyor. Battaniye ve kilim üretimiyle geçimini sağlayan halk, ürünlerini çeşitli pazarlarda sergiliyor. Baykan'a ulaşım oldukça kolay, Veysel Karani Türbesi tur rotalarının vazgeçilmezi.
ERUH: DOĞU VE GÜNEYİN BULUŞMA NOKTASI
Siirt'in en güneyinde konumlanan Eruh, hem Doğu hem de Güney Anadolu'nun özelliklerini taşıyor. Doğal güzellikleri ve hayvancılıkla geçimini sağlayan Eruh, ziyaretçilerine eşsiz bir atmosfer sunuyor. Kolay ulaşım imkanıyla dikkat çeken Eruh, bölgenin keşfedilmeyi bekleyen cennet köşelerinden biri.
ŞİRVAN: NARIN VE PEKMEZİN KÖYÜ
Zivzik Köyü'nün meşhur narları ve pekmeziyle ünlü Şirvan, tarihi anlaşmalara ve savaşlara ev sahipliği yapmış köklü bir ilçedir. Balık tesisleri, bakır madeni satışları ve doğal güzellikleriyle dikkat çeken Şirvan, Siirt'in diğer ilçelerinden farklı bir kültüre sahip.
Siirt'in bu zengin ilçeleri, tarih, kültür, doğa ve lezzetin bir araya geldiği bir mozaik sunuyor. Her biri kendine özgü özelliklere sahip olan bu ilçeler, ziyaretçilere unutulmaz deneyimler sunmaya devam ediyor.
