Bankaların yüksek POS komisyonları ve uzun geri ödeme süreleri nedeniyle birçok esnaf, müşterilerini IBAN ile ödemeye yönlendirmeye başladı. Bu gelişmeyle birlikte, Uluslararası Banka Hesap Numarası (IBAN) ticaretin merkezine yerleşti. Sokak satıcıları bile "Kredi kartı geçerlidir" tabelalarını kaldırıp yerine "IBAN geçerlidir" yazmaya başladılar.
KAREKODLU TABELALAR HER YERDE
Esnafın IBAN kullanımını kolaylaştırmak amacıyla kasaplardan manavlara, kuaförlerden doktor muayenehanelerine kadar birçok işletme, yazarkasaların yerini IBAN numaralarının olduğu karekodlu tabelalar ile değiştiriyor. Bu tabelaları telefonlarına okutan müşteriler, hızlıca ödeme yapabiliyorlar. Ürün veya hizmet bedelini satıcıya birkaç saniye içinde iletebilmek mümkün hale geliyor.
IBAN İLE TİCARETİN ARTMASINDA İNDİRİMLER ETKİLİ
IBAN ile yapılan ticaretin artmasında, peşin alışverişlerde sunulan indirimler de önemli bir faktör. Yüksek tutarlı transferlerde ise taraflar, "elden alınan ödemenin iadesi" şeklinde açıklama yaparak vergi ve yasal yükümlülüklerden kaçınmaya çalışıyorlar.
YÜZDE 2.5 KOMİSYON VE UZUN GERİ ÖDEME SÜRESİ ESNAFI ZORLUYOR
POS üzerinden yapılan bir alışverişte kişi banka kartı kullanarak taksitsiz peşin ödeme yapsa da esnafa bu parayı 45 gün sonra geri ödeme koşulu getiriliyor. Bu sürecin yanı sıra, komisyon oranları da yüzde 2.5'lara kadar çıkıyor. POS cihazlarının bakım, onarım, kurulum gibi maliyetleri de esnafı zor durumda bırakıyor.
Günlük 100 bin TL ciro yapan bir esnaf, ödemeyi hemen almak istediğinde bankaya 2.500 TL komisyon ödüyor. Bu, cirosu düşük olan ve pazarlık gücü olmayan esnaf için büyük bir yük haline geliyor. Ayrıca, yüksek enflasyon ve faiz ortamında uzun geri ödeme süreleri de esnaf için kayıplara yol açıyor. Bu nedenle alıcılar ve satıcılar, karşılıklı fayda sağlayan bir kazan-kazan formülü kullanmaya başlıyorlar.
KAYIT DIŞI TİCARET RİSKİ
Uzmanlara göre, bu yeni ticaret trendi vergi kaybına neden olabilir. POS cihazları, mali hareketlerin izlenmesi, vergi kaçakçılığının tespiti ve kayıt dışı ekonomi ile mücadelede önemli bir rol oynamaktaydı. Ancak IBAN kullanımıyla bu denetimler zorlaşabilir.
ESNAFLAR BANKALARI SUÇLUYOR
Bir manav işleten esnaf, bu değişimi şu şekilde açıkladı: "Geçtiğimiz ay tüm yazarkasa POS'ları iptal ettik. Sadece nakit ve IBAN ile çalışıyoruz. Banka, 45 gün sonra ödeme yaparken, biz ürünleri hemen satıyoruz. Ancak uzun vadeli geri ödemeler ve yüksek komisyonlar enflasyona katkı sağlıyor. Bu yüzden esnaf, IBAN ile çalışmayı tercih ediyor."
