Son zamanlarda bilinçsiz ve aşırı avlanma, kirli sular, iklim koşulları Türkiye'de ve Kahramanmaraş’ta balıkçılığı zora sokuyor.
Kahramanmaraş İçsu Yetiştiricileri ve Üretici Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Aras, denizi olmayan Kahramanmaraş’ta balıkçılıkla ilgili çeşitli bilgiler vererek, bilinçsiz avlanma ve diğer çeşitli sorunların balıkçılığı zora soktuğunu söyledi.
Aras,özellikle Siyah altın olarak bilinen Mersin Balığının yumurtasından elde edilen siyah havyarın, yok olmaması için Kahramanmaraş’ta çalışmalarını yaptıklarını belirtti.
Aras yaptığı açıklamasında şunları söyledi:
SU ÜRÜNLERİNDE MARKA ŞEHİR,”KAHRAMANMARAŞ”
Bu gün Dünya üzerinde bulunan su kütlesi içerisinde avcılık yoluyla yapılan üretim; bilinçsiz ve aşırı avcılık, kirlilik, tür baskısı ve küresel ısınma problemleri nedeniyle giderek azalma eğilimi göstermektedir.Yaşanan bu iklim değişiklikleri, dünya nüfusunun artışı, tarım alanlarının giderek sanayi ve enerji amacıyla daralması vs. sonucu dünyada gıda kaynaklarının yetersizliğini doğurmaktadır. Mevcut bu durum giderek te artmaktadır. Meydana gelen bu tablo, sağlıklı ve dengeli bir protein kaynağı olan su ürünleri üretimini önemli bir duruma getirmektedir.
Bundan 15 yıl önce 80 bin ton olan yetiştiricilik yolu ile elde edilen Ülkemiz su ürünleri üretim miktarı bu gün 236 bin tona ulaşmış olup, avcılık yoluyla elde edilen su ürünleri miktarı 302 bin ton’a ulaşmıştır. Buradan da anlaşılacağı üzere yetiştiricilik her geçen gün önem kazanarak hızla artmakta ve yapılan tahminlere göre 2030 yılında yetiştiricilik ile elde edilen su ürünleri üretim miktarının avcılık yöntemiyle elde edilen su ürünleri üretimiyle eşit hale geleceği varsayılmaktadır. Bu itibarla su ürünleri yetiştiriciliği her geçen gün önem kazanmaktadır.
Bu gün Kahramanmaraş İlinde 38 adet Su ürünleri Yetiştiricilik Belgesine sahip işletmelerin toplam kapasitesi 5.300 ton/yıl kapasitesine ulaşmıştır. 2009 yılında Kahramanmaraş ta Bakanlığımızın da destekleri ile 16 üyeden oluşan Kahramanmaraş İç Su Ürünleri Yetiştiricileri ve Üretici Birliğini kurduk. Birlik olarak, hem Kahramanmaraş hem de Türkiye genelinde su ürünleri üreticilerinin mevzuat çerçevesinde haklarını savunmaya, gelişen teknoloji ve üretim modelleri konusunda üreticilerimiz bilgilendirmeye çalışıyoruz. Bu nedenle örgütlü üretimi benimseyip Özellikle Kahramanmaraş ta bulunan su potansiyelini sürdürülebilir su ürünleri ilkesi doğrultusunda en iyi randımanda değerlendirip, üreticilerimizin karlı bir kazanç ve elde etmesini hedefliyoruz. Yine bir hedefimizde, kişi başına düşen su ürünleri tüketim miktarı olan 7 kğ.’ı en azından 10 kğ. ‘a, yakın bir gelecekte te ise 18 kğ’ a çıkarmayı hedefliyoruz.
Kahramanmaraş İli Türkiye’de Alabalık Üretiminin İlk yapıldığı illerin başında gelmektedir.1970 ‘li yıllarda başlayan bu serüvenimiz; 1987-1991 yılların bir sıçrama yapmış (Tarım Bakanlığının Desteklemeleri) ancak yeterli alt yapının olmaması, yem ve ilaç vs. nin kolay temin edilememesi, pazarlama ve en önemlisi de bu konuda yetişmiş su ürünleri mühendislerinin o günkü Tarım Bakanlığı kadrolarında yeterli derecede bulunmaması bu yükselişin hızını kesmiştir.
Özellikle 1995-1997 yılından İtibaren Türkiye’de ve İlimizde Tarım ve Köyişleri Bakanlığı taşra teşkilatında su ürünleri mühendislerine kadronun daha fazla verilmesi bu üretimi tekrardan canlandırarak su ürünleri üretiminin denizlerde ve
iç sularda yükselmesini sağlamıştır.1996 yılına kadar küçük çapta 4-5 adet alabalık işletmesi bulunan Kahramanmaraş İlinde 200-250 ton/yıl alabalık üretimi yapılmakta idi. Ancak 1996-1997 yıllarında Kahramanmaraş İl Tarım Müdürlüğüne bu konuda eğitim almış su ürünleri mühendisinin atanması bir dönüm noktası olmuştur. Bu konuda 1997 yılından bu güne İl Müdürlüğünde 19 senedir su ürünlerine hizmet veren başta İl Müdürlüğümüz olmak üzere Su Ürünleri Mühendisi Orhan BÜLBÜL’ ün emeği yadsınmayacak kadar büyüktür. Adeta uyuyan devi ayağa kaldırmıştır. Yatırımcıların önünü açmış ve atıl vaziyette bulunan su kaynaklarımızın değerlendirilmesini sağlamıştır.Bugün Kahramanmaraş İli 38 adet su ürünleri işletmesi ile 5.319 ton/yıl alabalık ve iç sularımızdan yılda 300-400 ton tatlı su ürünleri istihsal eden bir üs haline gelmiştir. Türkiye’nin en büyük su ürünleri işleme tesisinin Kahramanmaraş İline gelmesinde bu mühendis kardeşimizin büyük emeği olmuştur. Denizimiz yok ama 15 ülkeye balık ihraç eder bir İl’e dönüştük. Bu başarıdan dolayı da Bakanlık tarafından 2014 yılından itibaren Türkiye de Tarım Bakanlığı bünyesinde 43 ilde kurulan Balıkçılık ve Su Ürünleri Şube Müdürlüğünün kurulduğu illerden olan İlimizde, Orhan BÜLBÜL kardeşimiz bu Şube Müdürlüğüne layık görülerek ataması yapılmıştır. Bu beyanda Bakanlığımıza, İl Müdürlüğümüze, ayrıca Balıkçılık ve Su Ürünleri Şube Müdürü Orhan BÜLBÜL ve Personellerine de teşekkür ederek başarılar diliyorum.
Su Ürünleri sektöründe son üç yılda yaşanan sorunlarKahramanmaraş ta bulunan üreticileride olumsu yönde etkilemektedir. Özellikle serbest piyasadaki fiyat istikrarsızlığı, yem fiyatlarının ve diğer girdilerin artışı üreticilerin kar payını düşürmüştür.
Bu konuda en çok etkilenenlerde küçük işletmeler olmuştur.Son yıllarda hızlı bir artış ivmesi gösteren su ürünleri üretim miktarı, 2012 yılından itibaren yavaşlamaya başlamıştır. Bu krizden çıkmamız için özellikle serbest piyasada balık fiyat istikrarsızlığının bir an önce istikrara
kavuşturulması ve maliyetinin altındaki satışlara bir son verilmesi gerekmektedir.
İlimizde ve Türkiye de alabalık üretimi potansiyel olarak daha da üst seviyelere çıkacaktır.
Ancak kişi başına yıllık su ürünleri tüketimini arttırmak zorundayız. Bu amaçla Su Ürünleri Merkez Birliği olarak kamu spotları hazırladık ve bu reklam filmlerimizi ulusal ve yerel TV ve medyada yayınlatıyoruz. Yine Balık Tanıtım Grubumuz ulusal ve uluslararası düzeyde tanıtım faaliyetleri düzenlemektedir. Bu arada Kahramanmaraş İl Müdürlüğü, Balıkçılık ve Su Ürünleri Şube Müdürlüğünün Kahramanmaraş İl Merkezinde İlköğretim Okullarında yapmış olduğu Su Ürünleri Tanıtım Günleri çalışmasını takdirle karşılıyorum. Güzel bir çalışma. Çocuklara su ürünleri tüketimini ve bilincini öğretiyorlar. Ayrıca bizlerde Birlik olarak Kahramanmaraş’ta Balık –Ekmek ikramları yaparak bu tüketimi teşvik ediyoruz. Ancak kişi başı su ürünleri tüketimimiz hala düğüş seviyede seyrediyor. Evlerimizde haftada en az iki gün balık yemeli ve yedirmeliyiz. Çocukların zihinsel ve bedensel gelişimi, ergin insanların sağlıklı bir hayat sürmeleri, kalp damar hastalıklarından
kurtulmamızın tek çaresi su ürünleri tüketimini haftada iki gün balık ömür boyu sağlık ilkesi doğrultusunda mutlak suretle yapmalıyız. Bu gün kırmızı etin kilogramı 40-50 TL. iken, Alabalık 14 TL/kğ.,Sazan Balığı 10 TL./kğ., Hamsi 12 /TL/kğ., Palamut 18 TL/kğ., Çipura 25 TL/kğ., Uskumru 12 TL/kğ. ‘a satılmaktadır. Hal böyle iken hala en pahalı etin peşindeyiz. Balıketi hem ucuz hem de sağlık açısından daha faydalıdır. Bu nedenle balık yemek kültürümüzü geliştirerek ev ekonomisine katkıda bulunabiliriz. Örneğin; balık çorbası, balık tava, balıklı pilav, alabalık ızgara, alabalık tava, hamsi ızgara, fırın hamsi, sazan tava, vs. balık yemelerini mutfaklarımıza sokmalıyız. Burada en önemli görev ev hanımlarına düşmektedir.
2015 yılında Kahramanmaraş’ tan 15 adet Avrupa Birliği Ülkelerine 2.500 ton alabalık ihracatı yapılmıştır. 2016 yılında da bu rakamın daha da üstü bir ihracat planlanmaktadır. Total da bu rakam yaklaşık 5-6 bin ton alabalığa eşittir. Dolayısıyla yaklaşık 30 Milyon TL. İhracat yapılmıştır. Bu rakam küçümsenmeyecek bir rakamdır. Bu gün Türkiye, Avrupa Birliğinde alabalık üretiminde 1. sırada gelmektedir. Çipura ve levrek üretiminde Avrupa 3. bir ülkeyiz. AB Ülkelerine ihraç ettiğimiz tek et, balıketidir. AB Ülkelerine ihraç ettiğimiz alabalık paketlerinin üretim yerinde Kahramanmaraş yazmaktadır. Kahramanmaraş İlinde bu sektörde yaklaşık bin kişi istihdam edilmekte ve ekonomiye katkı sağlamaktadır. Bu, hem su ürünleri üreticilerinin hem de su ürünleri mühendislerinin başarısıdır.
Bu gün ben kendi tesisimde alternatif bir tür olarak Mersin Balığı üretimi yapmaktayım. Bu balık Ülke sularımızın özellikle Yeşilırmak, Kızılırmak ve Sakarya nehrinin doğal balığıdır. Ancak bu gün nesli tehlike altındadır. Özellikle Dünyada Siyah Havyarın kaynağı bu balıktır. Beş gün süren çok değerlidir. İnşallah bu projemizde de Su Ürünleri Şube Müdürümüz Orhan BÜL ve Sütçü İmam Üniversite’si Su Ürünleri Bölümünden Prof. Dr. Ahmet ALP hocamızın da iş birliği ile bir başarı daha elde edeceğiz. Kahramanmaraş için bu da bir ilk olacaktır. Başka türde de çalışmalarımız devam etmektedir. Hedefimiz her bir insanımızın haftada en az 2 kez balık yemesi ve yıllık tüketimimizin kişi başı 18 kğ. su ürünlerine çıkarılmasıdır.
