Kararda, Seçim Kanunları ve 3984 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun'un 32. maddesinin “Seçim dönemlerindeki yayınlara ilişkin usul ve esaslar Kanunla Yüksek Seçim Kuruluna verilen yetkiler çerçevesinde Yüksek Seçim Kurulu tarafından düzenlenir” hükmüne yer verildi.
3984 sayılı Kanun'un “Seçim Dönemlerinde Yayınlar” başlıklı 32. maddesinde, “seçim dönemlerindeki yayınlara ilişkin usul ve esaslar kanunla Yüksek Seçim Kuruluna verilen yetkiler çerçevesinde Yüksek Seçim Kurulu tarafından düzenlenir” ve “üst kurul, radyo ve televizyon yayın kuruluşlarının seçim dönemlerindeki yayınlarını YSK'nın kararları doğrultusunda izler, denetler ve değerlendirir” fıkralarına değinilen kararda, ayrıca, yine aynı kanundaki “Seçimlerde oy verme gününden önceki 24 içinde her türlü haber, röportaj gibi programlar veya reklamlar yoluyla kamuoyu araştırmaları, anketler, tahminler, bilgi iletişim telefonları yoluyla mini referandum gibi adlarla siyasi bir partinin veya adayın lehinde veya aleyhinde veya vatandaşın oyunu etkileyecek yayınlarda bulunulmasına izin verilemez. Bu yasaklara uymayanlar yayın ilkelerini ihlal etmiş sayılırlar” kuralı hatırlatıldı.
2954 sayılı Türkiye Radyo ve Televizyon Kanunu'nun 5. maddesi ve 3984 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun'un 4. maddesinin, radyo ve televizyon kuruluşlarının uymakla yükümlü oldukları yayın ilkelerini ayrıntılı biçimde saptadığı vurgulanan kararda, söz konusu yayın ilkelerinin, seçim hukukunun temel ilkeleri olan eşitlik, serbestlik, dürüstlük ilkelerini de kapsadığı, titizlikle uygulanmaları halinde, radyo ve televizyon yayınlarının demokratik seçim ortamını olumsuz biçimde etkilemesini engelleyecek nitelikte olduğu ifade edildi.
Kararda, siyasi parti reklamları konusunun da ayrıca değerlendirilmesinin zorunlu görüldüğü belirtilerek, YSK'nın “propaganda aracı olarak siyasi parti ve adayların seçim döneminde radyo ve televizyon yayınlarında siyasi içerikli reklam yapamayacakları” yönünde uygulamaları bulunduğu kaydedildi.
Kararda, bu kurallar çerçevesinde seçim döneminde “radyo ve televizyon kuruluşlarına duyurulması gerekli görülen” ilkeler şöyle sıralandı:
• Radyo ve televizyon kuruluşlarının, 3984 sayılı Yasanın 4. maddesinde saptanan yayın ilkelerine titizlikle uymaları gerekir.
• Tarafsızlık, gerçeklik, doğruluk ilkelerine uygun davranmakla yükümlü radyo ve televizyon kuruluşlarının, tek yönlü, taraf tutan yayınlar yapamazlar. Bu kuruluşlar, yayınlarında demokratik kurallar çerçevesinde, kamuoyunun siyasal beklentilerine cevap verecek şekilde siyasi partiler arasında fırsat eşitliğini sağlamak zorunludur.
• Yayınlarında adalet ve tarafsızlığa, kanunlara uygun davranmakla yükümlü anılan kuruluşlar, ırk, cinsiyet, sosyal sınıf veya dini inançları da esas alarak yayın yapamazlar.
• Radyo ve televizyonların yayınlarında siyasi parti ve adayların reklamına yer verilemez.
• Siyasi parti ve adayların propagandalarına yönelik olarak radyo ve televizyon yayınları, Türkçe dışında başka bir dilde yapılamaz.
• Her türlü kamuoyu araştırmaları, anketler ve tahminler ancak tarafsızlık, gerçeklik ve doğruluk ilkelerine uyulmak koşuluyla, oy verme gününden önceki 24 saat dışında radyo ve televizyonlarda yayınlanabilir. Kamuoyu araştırmaları ve anketler yayınlanmadan önce, araştırmanın hangi kuruluş tarafından yapıldığının, denek sayısının, araştırmanın kim tarafından finanse edildiğinin açıklanması zorunludur.
• Oy verme gününden önceki 24 saat içinde her türlü haber, röportaj gibi programlar veya reklamlar yoluyla kamuoyu araştırmaları, anketler, tahminler, bilgi iletişim telefonları yoluyla mini referandum gibi adlarla siyasi bir partinin veya adayın lehinde veya aleyhinde veya vatandaşın oyunu etkileyecek yayınlarda bulunulamaz.
• Herhangi bir yayının banttan internet ortamında web yayını olarak halka izlettirilmesi durumunda ise mevcut yayının internet ortamında Türkiye'nin hatta dünyanın her tarafından bu siteye internet aracılığı ile girilerek izlenmesi mümkün olabileceğinden, yayının verici aracılığı ile propaganda yasaklarına aykırı hareket edilerek halka izlettirilmesi halinde, yayını denetleme ve gerektiğinde yasaklama yetkisi ilçe seçim kurullarına ait olacak.
• Seçim dönemi içerisinde, özel tanıtıcı programlar (ulusa sesleniş, vb. konuşmalar) banttan veya canlı olarak yayımlanamaz.
• Ulusal düzeyde yayın yapan özel radyo ve televizyon kanallarının yayın ilkelerine aykırılığının tespiti halinde düzenlenecek raporlar, seçim dönemi içerisinde Radyo ve Televizyon Üst Kurulunca değerlendirilip, her haftanın perşembe günleri saat 17.00'ye kadar, Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığına sunulur.
• YSK tarafından 298 sayılı Kanun'un 149/A maddesi uyarınca verilecek kararlar, tebliğ edildiği gün ve saati takip eden 24 saat içinde Radyo ve Televizyon Üst Kurulunca uygulanır.
• Yerel düzeyde yayın yapan radyo ve televizyon kanallarının yayın ilkelerine aykırılığının tespiti halinde ise Radyo ve Televizyon Üst Kurulu tarafından düzenlenecek olan raporlar, 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun'un 149/A maddesi çerçevesinde yayın kuruluşunun merkezinin bulunduğu yer ilgili ilçe seçim kurulu başkanlığına gönderilir.
YSK ulusal TV'leri açıkladı
Yüksek Seçim Kurulu (YSK), ulusal düzeyde yayın yapan özel televizyon ve radyoları belirledi.
YSK'nın Resmi Gazete'nin 28 Aralık 2008 tarihli sayısında yayımlanan kararında, 3984 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun'un 3. maddesindeki “ulusal yayın”, “bölgesel yayın”, “yerel yayın” kavramlarına yer verildi.
Bu tanımlardan hareketle “yayının yapıldığı yer” kavramının ise yönetim ve yayın merkezinin bulunduğu yer olarak anlaşılması gerektiği vurgulanan kararda, bu kavramlar ve ölçütlere göre ulusal düzeyde yayın yapan radyo ve televizyonların belirlenmesiyle YSK ile ilçe seçim kurullarının görev ve yetki alanlarının da belirlenmiş olacağı ifade edildi.
Ulusal düzeyde yayın ölçütlerine uyan televizyonlarla bunlara bağlı ve bu kanalları kullanan radyoların ulusal düzeyde yayın yapan televizyon ve radyolar olarak belirlendiği belirtilen kararda, özel radyo ve televizyonların seçim dönemindeki yayınlarında uygulayacakları yayın ilkelerinin belirlenmesinde de 298 sayılı Kanuna 3959 sayılı Kanunla eklenen 55/A maddesi hükümlerinin öncelikle göz önünde bulundurulması gerektiğine işaret edildi.
Kararda, 29 Mart 2009 tarihinde yapılacak olan mahalli idareler seçimlerinin iş ve işlemlerine başlanılmasıyla birlikte, YSK Başkanlığının 21 Kasım 2008 tarih ve 7363 sayılı yazısı ile; 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun'un 55/A maddesinin son fıkrası gereğince, ulusal düzeyde yayın yapan özel radyo ve televizyon kanallarının, hangi tür yayın (Analog-Dijital) yaptıklarının, bu kuruluşların tam adı Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Başkanlığından sorulduğu kaydedildi.
ULUSAL DÜZEYDE YAYIN YAPAN ÖZEL TELEVİZYON VE RADYOLAR
Kararda, Türkiye'de ve Türkiye'ye yönelik olarak ulusal düzeyde Türkçe yayın yapan özel televizyon kuruluşları ve radyolar şöyle sıralandı:
“TVNET, Kral, Show TV, TV5, Cine 5, Kanal D, TNT, CNBC-e, Flash TV, FOX, ATA TV, Star TV, Habertürk, Meltem TV, TV 8, NTV, STV, Tempo TV, ATV, Kanal 7.
Kral FM, Akra FM, Show Radyo, Alem FM, Radyo Viva, Radyo Time Türkiye, Number One, Best FM, Süper FM, Dünya Radyo, Radyo Mydonose, Virgin Radıo, RD Klas, Power Türk, Marmara FM, Radyo 5, Meltem FM, NTV Radyo, Metro FM, Radyo D, Slow Türk, Burç FM, Pal FM, RD Tatlıses, TGRT FM, Radio City, Radyo 15, Power FM, Moral FM, Radyo 7” (Kaynak: ANKARA (A.A) - Yeni Şafak Gazetesi)
Editör: TE Bilisim
