Her seçim gibi bu seçimin de, tahminleri oluşturan efsaneleri var. Hayal veya korkuyla da beslenen bu efsane önermelerini not etmek istiyorum:
1/Bu yerel seçimde de sonucu adaylar belirleyecektir.
Ülkemiz yerel yönetim sistemi merkeze bağlı olduğu ve halkın yüzde 80’inin üstündeki kesimi ayrışma kutuplaşma- içinde bulunduğu için siyasal parti liderlerinin simgelediği bir seçim içindeyiz. Böyle bir seçimde seçmenin, parmakla sayılacak sayıda belediye dışında, genel eğilim yönünde oy vermesi beklenmelidir.
2/ Bu seçimde, ANAP’ın 1989 mağlubiyeti tekrarlanabilir!
Hatırlanacağı gibi, 1987’deki milletvekili seçimlerinde yüzde 34,5 oy ile ikinci kez iktidarı kazanan ANAP, 16 ay sonra 1989’da yapılan yerel yönetim seçimlerinde yüzde 14 oy kaybetmişti.
İçinde bulunduğumuz seçim de Ak Parti’nin ikinci kez iktidarı kazanmasından 20 ay sonra yapılmaktır. Bu benzerlik, 1989 ile aynı sonucu yaratmaya yeter mi?
1989 öncesinde, askeri idarenin kapattığı iki büyük parti (AP’nin devamı DYP ve CHP’nin devamı SHP) kurulmuş ve siyasal hayata yerleşmişti. Aynı zamanda ANAP, 1987 sonrasında yenilikçilikten, merkezi idarede reformdan ve demokrasinin geliştirilmesinden uzaklaşmaya başlamıştı. Bu yön değiştirmenin siyasette yarattığı boşluğu, yeni partiler doldurmuş, ANAP seçmenlerinin önemli bir kesimi asıl partilerine dönmeyi tercih etmişlerdi.
Bugün, askeri darbeyle kapatılmış ama siyasal hayata yeni iddialarla dönmüş partiler olmadığı gibi; kurulu düzeni ve devleti yenileme politikalarının savunulmasında Ak Parti’nin rakibi ve dolayısıyla seçmenine ortak olan yoktur. Böyle bir ortamda,
1989 gelişimini beklemek gerçekçi sayılamaz.
3/ Yerel seçimlerde iktidarın oyu artar:
Bu önermeyi seçim tarihimiz doğrulamakta mıdır? Bu soruyu, sonuçlarını bilmediğimiz 1960 öncesindeki yerel seçimleri katmadan cevaplamaya çalışacağım.
1960 sonrasında 12 genel seçim ve dokuz yerel
yönetim seçimleri yapılmıştır. Bu seçimlerin tarihleri, en çok oy alan (iktidar olan) partiler ve oy oranlarını tabloda sunuyorum.
Görüldüğü gibi, 12 milletvekili genel seçiminde en çok oy alan partilerden 10’unun oyu, izleyen yerel seçimde düşmüş, birinin aynı kalmış, ikisinin oyu da oyu artmıştır.
Oyu artan partilerden biri, 1973’te milletvekili seçiminden iki ay sonra yapılan yerel yönetim seçimlerinde oyunu 3,8 puan arttıran CHP’dir.
Diğeri de 2002 deki oyunu 2004’te, 34,3’ten 41.7’ye çıkaran Ak Parti’dir.
Ne 1973, ne de 2004 içinde bulunduğumuz yerel seçime benzemektedir.
1973 koşullarında, genel seçimden üç ay sonra yapılan yerel seçimde CHP’nin oyunu
arttırması doğaldı.
2009’da, Ak Parti’nin oyu artarsa, iktidara geçişinden sonraki üçüncü seçimde de arttırmış olacaktır. Bu artışın beklenmesi veya doğal görülmesi siyasal hayatımız bakımından bir yeniliktir(!).
Özetlersek, seçim tarihimiz yerel seçimlerde iktidar partisinin oy kazandığı iddiasını doğrulamamaktadır.
Tarhan Erdem
Radikal
